Ενίοτε η ιστορία του επιχειρείν είναι γεμάτη από εκπλήξεις. Ουκ ολίγες φορές, επίδοξοι επιχειρηματίες έχουν μια ιδιότυπη προσέγγιση για την επιχείρηση που θέλουν να δημιουργήσουν. Από αυτή τη λογική δεν θα μπορούσε να ξεφύγει η TGI Friday’s, η οποία, όταν ιδρύθηκε στις 15 Μαρτίου του 1965 στη Νέα Υόρκη, αποτελούσε το «όχημα» για να γνωρίσει κάποιος αεροσυνοδούς στη γειτονιά του. Παρά την προφανή έλλειψη ενός ξεκάθαρου επιχειρηματικού σχεδίου, το εν λόγω μαγαζί θα ήταν το πρώτο στην κατηγορία του. Λίγο μόλις καιρό μετά το άνοιγμά του, θα σχηματιζόταν ουρές αναμονής, αρκετές ώστε να προσληφθεί πορτιέρης και να τοποθετηθούν σκοινιά, που σηματοδοτούσαν το χώρο αναμονής…
To 1965 o Αλαν Στίλμαν ήταν ένας νεαρός ανύπαντρος Νεοϋορκέζος που πουλούσε κολόνιες, ο οποίος αναζητούσε, όπως ευθαρσώς δήλωσε, όμορφες κοπέλες. Τότε αποφάσισε ότι ο καλύτερος τρόπος για να συναντήσει κανείς αεροσυνοδούς (στη γειτονιά του, ισχυρίστηκε ότι, διαβιούσαν 480 αεροσυνοδοί), γραμματείς και μοντέλα ήταν να αγοράσει με 10.000 δολάρια (τα μισά χρήματα τα έβαλε η μητέρα του) µια µισογκρεµισµένη µπιραρία και να την μετατρέψει σε cocktail bar.
Αφού το έβαψε μπλε, το διάνθισε µε ψεύτικες λάµπες Tiffany’s, προσέλαβε νέους σερβιτόρους που φορούσαν ριγωτές ασπροκόκκινες ποδοσφαιρικές μπλούζες, και το ονόμασε TGI Fridays (Thank God It’s Friday) – εικάζεται ότι η επωνυμία προήλθε καθώς έκανε σκι με φίλο του, όταν εκνευρισμένος επειδή είχε χάσει, αναφώνησε "Thank Goodness it's Friday!". Το πρώτο singles bar (μπαρ για εργένηδες) στην Αμερική, που σέρβιρε «νόστιμα χάμπουργκερ και καλές τηγανιτές πατάτες σε ένα άνετο περιβάλλον», μόλις είχε γεννηθεί, σηματοδοτώντας την απαρχή μιας ολόκληρης βιομηχανίας.
Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν πέρα από κάθε προσδοκία. Προς μεγάλη του έκπληξη, ο Στίλμαν, που δεν διέθετε την παραμικρή εμπειρία στο χώρο της εστίασης, διαπίστωσε ότι υπήρχαν αρκετοί σαν και αυτόν, άντρες και γυναίκες, που αναζητούσαν ένα ταίρι. Μέχρι τότε, οι άνθρωποι αυτοί είτε πήγαιναν σε εστιατόρια είτε συγκεντώνονταν στα σπίτια. Ο ίδιος, βέβαια, απέδωσε την αρχική επιτυχία –την πρώτη κιόλας χρονιά τα έσοδα έφθασαν το ένα εκατομμύριο δολάρια- στην ανακάλυψη, την ίδια χρονιά, του χαπιού αντισύλληψης, το οποίο συντέλεσε στην σεξουαλική απελευθέρωση.
Ο Στίλμαν, πάντως, αποδείχθηκε ότι διέθετε επιχειρηματικό δαιμόνιο. Το μαγαζί του, που σύντομα τράβηξε το ενδιαφέρον των τοπικών περιοδικών, ήταν το πρώτο που καθιέρωσε προωθητικές ενέργειες όπως ladies night, προσφέροντας δωρεάν ποτά ή χάμπουργκερ στο τέλος του μήνα στις εκπροσώπους του ασθενούς φίλου. Ο ίδιος, ως μπάρμαν, τράβηξε μάλιστα τα φώτα του κινηματογράφου, καθώς ο Τομ Κρουζ, που εκπαιδεύτηκε από έναν μπάρμαν του καταστήματος, για το ρόλο του στην ταινία Cocktail, υποδυόταν τον ίδιο τον ιδρυτή.
Οι μεγάλες ουρές τράβηξαν την προσοχή έγκριτων εφημερίδων και περιοδικών όπως το Time, το Newsweek και την Saturday Evening Post. Μολονότι η πρώτη κριτική, από τους New York Times, ήταν άκρως αρνητική, αρκετή για να ρίξει κατακόρυφα τις πωλήσεις, ο ιδρυτής δεν έκατσε με σταυρωμένα χέρια και έβγαλε τρεις ολοσέλιδες καταχωρίσεις στην ίδια εφημερίδα, όπου εκθείαζε τις ακαταμάχητες μπριζόλες που σέρβιρε, καταφέρνοντας εντέλει να γυρίσει το παιχνίδι.
Τα TGI Fridays μέσα σε λίγους μήνες συνιστούσαν το απόλυτο success story. Δύο χρόνια μετά, ανοίγει το πρώτο franchise στην περιοχή του Μέμφις, στο Τενεσί, όταν ένας ιδιοκτήτης εμπορικού κέντρου προσέγγισε τον Στίλμαν για να του ζητήσει να ανοίξει ένα κατάστημα – μέχρι τότε, όπως o ίδιος παραδέχθηκε, δεν γνώριζε καν τι εστί franchise και όταν έδωσε τα χέρια είπε στον μελλοντικό συνεργάτη «θα σου μάθω τη δουλειά και τα κέρδη 50/50». Μέσα σε λίγο καιρό είχαν ανοίξει, χωρίς σχέδιο, επτά TGI Fridays ανά τη χώρα.
Η προπέλα αεροπλάνου που είναι τοποθετημένη σε κάθε TGI Fridays συμβολίζει τη μηχανή που κινεί την επιχείρηση, ενώ η κωπηλατική λέμβος την ομαδικότητα που απαιτείται για την αποτελεσματική εξυπηρέτηση των επισκεπτών. Οι υπάλληλοι, επίσης, αξιολογούνται από τους ίδιους τους επισκέπτες και επιβραβεύονται αναλόγως. Την ίδια στιγμή, η εταιρεία πρωτοτύπησε, καθώς όταν κάποιος πελάτης είχε γενέθλια, όλο το προσωπικό του φέρνει μια τούρτα τραγουδώντας το παραδοσιακό άσμα για γενέθλια των TGI Fridays.
Η επέκταση στις νότιες πολιτείες των ΗΠΑ επέφερε μια σειρά από αλλαγές στην επιχείρηση, με πιο κύρια την επανατοποθέτησή της στην αγορά και την προσέγγιση μιας άλλης αγοράς-στόχου, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της ημέρας: των οικογενειών με μικρά παιδιά. Μέσα στα επόμενα 6-7 χρόνια η TGI Fridays ήταν μία διαφορετική επιχείρηση.
Υπό την ηγεσία του Αλαν Στίλμαν άνοιξαν συνολικά 12 καταστήματα, πριν ο ίδιος αποσυρθεί το 1975 και, αφού κρατήσει το αρχικό κατάστημα (το οποίο, ωστόσο, έριξε τίτλους τέλους το 1996). δημιουργήσει, μετά από ένα ταξίδι στην Ευρώπη, μία επιτυχημένη αλυσίδα εστιατορίων, την Smith & Wollensky (το όνομα το επινόησε τυχαία διαβάζοντας τον τηλεφωνικό κατάλογο) εμπνευσμένη από την γαλλική κουζίνα.
Το 1986 ξεκίνησε το ταξίδι στο εξωτερικό, με πρώτο σταθμό τη Βρετανία - στην Ελλάδα τα TGI Fridays ήρθαν το 1997, στο Κεφαλάρι, με σχέδια να ανοίξουν και άλλα σε Αθήνα και αργότερα σε ολόκληρη την Ελλάδα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια υπήρχαν 900 TGI Fridays σε 60 χώρες.
Ωστόσο, μετά την κρίση του 2008 η εταιρεία δέχθηκε απανωτά χτυπήματα, όπως εξάλλου πολλές που δραστηριοποιούνται στο χώρο της εστίασης. Πριν λίγες μέρες η αλυσίδα έκλεισε αιφνιδιαστικά 50 καταστήματα στις ΗΠΑ και να αναζητά εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης – μέσα σε ένα χρόνο έχουν κλείσει 100 καταστήματά της. Η αλυσίδα δίνει πια έμφαση μεταξύ άλλων στο ντελίβερι και τις παραλαβές φαγητού από πελάτες στα καταστήματα, καθώς και την ενίσχυση της ψηφιακής της παρουσίας.
Ωστόσο δεν είναι λίγοι αυτοί που πιστεύουν ότι δεν μπορεί να ανακοπεί η πτωτική της πορεία. Πόσω μάλλον τώρα, που η αλυσίδα υπέβαλε αίτηση για προστασία από πτώχευση.
Με πληροφορίες από το Γνωστά Ονόματα Αγνωστες Ιστορίες 2 (εκδ. Σταμούλη)
