Μία πρωτόγονη μορφή των δημοσίων σχέσεων κάνει την εμφάνισή της τον 19ο αιώνα, στην Αμερική, με την εμφάνιση ατόμων/δημοσιογράφων (publicists) που ειδικεύονται στην προώθηση τσίρκων, θεατρικών παραστάσεων και άλλων θεαμάτων και οι οποίοι προσπαθούν να δημιουργήσουν δημοσιότητα για τα προϊόντα τους.
Κύριος εκφραστής αυτής της τάσης είναι ο P.T. Barnum (1810-1891), ένας γεννημένος σόουμαν και ένας εξαίρετος πωλητής, που διοργάνωνε ιδιότυπες εκδηλώσεις, εξαπατώντας συχνά το κοινό, που τραβούσαν τα φώτα της δημοσιότητας. Ηταν αυτός μάλιστα που επινόησε την «μουμιοποιημένη γοργόνα» του -μία από τις πιο διάσημες φάρσες που έγιναν ποτέ- που τον συνόδευε στις περιοδείες του ανά τις ΗΠΑ – εν τέλει, αποδείχθηκε ότι εξαπατούσε το κοινό, όταν αποκαλύφθηκε ότι η γοργόνα του είχε το κεφάλι μαϊμούς και την ουρά αποξηραμένου ψαριού…
Απάτη φυσικά ήταν, όταν αποκαλύφθηκε το παραποιημένο πιστοποιητικό γεννήσεως, και ο ισχυρισμός του ότι μία σκλάβα, η Joice Heth, ήταν 161 ετών, ούσα νοσοκόμα του George Washington, για την οποία οι θεατές έκαναν ουρά για να την δουν και να ακούσουν τις ιστορίες της.
Όλα αυτά, για να προωθήσει το ιδιότυπο μουσείο του, που φιλοξενούσε ιστορικά αντικείμενα και βαλσαμωμένα ζώα, αλλά και το τσίρκο του, το The Barnum & Bailey Circus, για τις ανάγκες του οποίου είχε εμπλουτίσει το πρόγραμμά του με «freak shows» - έδωσε φωνή και βήμα σε ανθρώπους που δεν είχαν καμία ευκαιρία στην ζωή τους, π.χ. νάνοι, και αναγκάζονταν να ζουν απομονωμένοι.
Το κοινό, που διψούσε για ψυχαγωγία, τον αποθέωνε συρρέοντας στο περιοδεύον τσίρκο του (πούλησε 80 εκατ. εισιτήρια σε όλη του την καριέρα), γνωστό ως «the greatest show on earth», ακόμα και όταν οι απατεωνιές του έβγαιναν στην επιφάνεια. Ο Barnum είχε κάνει την παραποίηση της αλήθειας ένα μέρος της ψυχαγωγίας. Οπως συνήθιζε να λέει: "There's a sucker born every minute".
Ο Barnum αντιλήφθηκε την προώθηση με έναν μοναδικό τρόπο, που κανένας τα χρόνια εκείνα δεν είχε αντιληφθεί. Ηταν πολύ μπροστά από την εποχή του, καθώς ήταν από τους πρώτους που αντιλήφθηκαν την αξία των δημοσίων σχέσεων και την επιρροή που ασκεί ο Τύπος. Ηξερε ότι ένα καλό προϊόν για να πουλήσει θα πρέπει να παρουσιαστεί με έναν έξυπνο και πρωτοποριακό τρόπο. Ο ίδιος πίστευε στο προϊόν του και συχνά ενθάρρυνε και ο ίδιος, με τις φάρσες του, την αμφισβήτηση, που θα του έφερνε επιπλέον δημοσιότητα (σ.σ. συνήθιζε μάλιστα να λέει: «There’s no such thing as bad publicity».
Ήταν, τέλος, από τους πρώτους που αξιοποίησε προς όφελός του μία αρνητική κριτική για το σόου του από μια εφημερίδα. Εβγαλε μια διαφήμιση, που συμπεριλάμβανε την κριτική αυτή, σε όλες τις αμερικάνικες πολιτείες, ζητώντας από το κοινό να προσκομίσει στα ταμεία το απόκομμα για να λάβει έκπτωση. Το κόλπο έπιασε, με αποτέλεσμα το σόου του να είναι κάθε μέρα sold out – ο ίδιος έλεγε ότι «Nothing draws a crowd like a crowd».
Πηγή: 100+1 Ιδιοφυίες του Μάρκετινγκ
