Όταν πριν από αρκετά χρόνια ένας εκπρόσωπος γερμανικής ομάδας εμπειρογνωμόνων επισκέφθηκε την αλυσίδα Σκλαβενίτης και ενημερώθηκε ότι η εν λόγω εταιρεία, μολονότι διέθετε τότε μόλις 36 καταστήματα -όλα στην Αττική-, είναι η πλέον κερδοφόρα ελληνική αλυσίδα τροφίμων, ξεστόμισε με έκπληξη: «Αυτή η εταιρεία αποτελεί φαινόμενο». Όλα αυτά για μια επιχείρηση που δεν είχε διαφημιστεί ποτέ στην τηλεόραση και η οποία, σε πείσμα των παγκοσμιοποιημένων καιρών, αρνήθηκε σθεναρά να πουληθεί σε πολυεθνικούς ομίλους.
Κάποτε στη Λευκάδα…
Η ιστορία της οικογένειας Σκλαβενίτη διαδραματίζεται στη Λευκάδα, στη δεύτερη δεκαετία του 20ού αιώνα. Εκεί, ο Γεράσιμος Σκλαβενίτης, πατέρας τεσσάρων παιδιών, δραστηριοποιείται εμπορικά εισάγοντας ξύλο και εξάγοντας κρασί. Η εταιρεία του ήταν άκρως επιτυχημένη, τουλάχιστον έως το 1936, όταν συνέβη ένα ατύχημα σε μια μεγάλη παρτίδα εμπορευμάτων που προοριζόταν για το εξωτερικό.
Η οικονομική ζημιά ήταν δυσβάσταχτη, όμως, σε μια εποχή όπου η αποτυχία αποτελούσε στίγμα για την προσωπικότητα κάποιου, θα ωχριούσε μπροστά στη ζημιά που υπέστη η αξιοπιστία και η φήμη της οικογένειας.
Η εγκατάσταση στην Αθήνα…
Αναγκασμένη κατά κάποιο τρόπο αλλά και αναζητώντας ένα νέο ξεκίνημα, η οικογένεια Σκλαβενίτη καταφθάνει στην Αθήνα, όπου δυστυχώς οι συνθήκες δεν είναι και οι πλέον κατάλληλες, λόγω του επικείμενου πολέμου.
Στην κατοχή, η φτωχή οικογένεια θα δοκιμαστεί σκληρά και θα λυγίσει, αφού και οι δύο γονείς λιμοκτονούν και χάνουν τη ζωή τους. Τότε, ως προστάτης της οικογένειας αναλαμβάνει ο μεγαλύτερος γιος, ο 18χρονος Ιωάννης, ο οποίος κρατάει τα λογιστικά βιβλία σε μια βιοτεχνία οικιακών σκευών. Στη βιοπάλη θα μπει σύντομα και ο μικρότερος αδερφός του, Σπύρος, που θα απασχοληθεί σε εργοστάσιο σαπωνοποιίας αλλά και στον Ερυθρό Σταυρό ως φύλακας.
Η πρώτη επιχειρηματική δραστηριότητα των δύο αδερφών συμπίπτει με το τέλος του πολέμου, όταν αρχίζουν να διαθέτουν στην Κεντρική Αγορά κανναβούρι, κεχρί, καθώς και είδη πρώτης ανάγκης. Σύντομα θα στραφούν στο εμπόριο μπαχαρικών και ειδών μαναβικής, όπου θα γνωρίσουν τον Μιλτιάδη Παπαδόπουλο, με τον οποίον το 1954 προχωρούν στη σύσταση χονδρεμπορικής εταιρείας, της "Σκλαβενίτης & Σία", με αντικείμενο την πώληση τροφίμων και με έδρα τα Πετράλωνα.
Ιδρύεται η πρώτη εταιρεία τηλεφωνικών παραγγελιών…
Λίγα χρόνια αργότερα, οι τρεις συνεργάτες αποφασίζουν να εκμεταλλευτούν ένα νέο μέσο, το τηλέφωνο, το οποίο είχε αρχίσει να "διεισδύει" στο μέσο ελληνικό νοικοκυριό. Πρωτοτυπούν, λοιπόν, ιδρύοντας δίπλα στον Κηφισό, σε μια περιοχή που τότε υπήρχαν μόνο χωράφια, την "ΤΥΛΕΞΥΠ", την πρώτη εταιρεία τηλεφωνικών παραγγελιών στην Ελλάδα.
Χάρη στις ιδιαίτερα χαμηλές τιμές της, η πρώτη εταιρεία τύπου delivery στην Ελλάδα θα γινόταν γνωστή σε όλο το λεκανοπέδιο και ουσιαστικά θα αποτελούσε τον προάγγελο για την ενασχόληση των τριών ανδρών με τα σούπερ μάρκετ.
Η οικογένεια μπαίνει στον χώρο των σούπερ μάρκετ…
Όντως, το 1969, στο τέλος μιας δεκαετίας όπου η χώρα γνωρίζει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης, ιδρύεται το πρώτο σούπερ μάρκετ της εταιρείας, το οποίο ήταν και το μεγαλύτερο στη χώρα, με χώρους πώλησης που έφθαναν τα 2.000 τ.μ.
Υιοθετώντας ως σλόγκαν το «τόσο φθηνά, όσο πουθενά», με έμφαση στην εξυπηρέτηση και παρέχοντας άριστη ποιότητα προϊόντων και υπηρεσιών (λέγεται ότι οι εργαζόμενοι της εν λόγω αλυσίδας είναι οι καλύτερα αμειβόμενοι στον κλάδο – αρκετοί δε θα έπαιρναν σύνταξη από την εταιρεία), το νέο κατάστημα θα προσελκύσει ορδές πελατών, ενώ θα "ανοίξει την όρεξη" των ιδρυτών, που μέσα στα επόμενα χρόνια θα ανοίξουν άλλα δύο καταστήματα, στο Περιστέρι και τα Καμίνια.
Όλα αυτά ωθούν και τον τρίτο αδερφό, που έως τότε είχε επιλέξει την καριέρα στρατιωτικού, τον Νάσο Σκλαβενίτη, να προσχωρήσει στην εταιρεία - εν τέλει, "εκτός νυμφώνος" έμεινε μόνο η Θεοδώρα, το πρωτότοκο τέκνο, αφού τα χρόνια εκείνα δεν ήταν "πρέπων" -ιδιαίτερα σε συντηρητικές οικογένειες- για μια γυναίκα να ασχοληθεί με τις επιχειρήσεις.
Έκτοτε η ανάπτυξη είναι σταθερή, αφού μέχρι το 1993, χρονιά θανάτου του Ιωάννη Σκλαβενίτη, θα ιδρυθούν, κυρίως σε περιοχές όπου έως τότε "βασίλευαν" τα μπακάλικα, 26 νέα καταστήματα – σήμερα η εταιρεία διαθέτει 454 καταστήματα, απασχολεί περίπου 33.000 εργαζομένους και εξυπηρετεί καθημερινά 620.000 πελάτες. Παρά την συνειδητή απόφαση να μην επεκταθεί η αλυσίδα εκτός Αττικής (κάτι που «άρθηκε» με την εξαγορά του δικτύου του χρεοκοπημένου Μαρινόπουλου), η κερδοφορία και οι πωλήσεις της παρέμεναν όλα αυτά τα χρόνια (μέχρι το 2013 διέθετε 96 καταστήματα, όλα εντός Αττικής) σε εξαιρετικά υψηλά επίπεδα, τραβώντας την προσοχή ξένων ομίλων που κατά καιρούς έκαναν δελεαστικές προτάσεις.
Παροιμιώδης ήταν η λευκή επιταγή που προσέφερε το 1999 ο τότε μάνατζερ της Carrefour, για να εισπράξει την ευγενική απάντηση από τον Σπύρο Σκλαβενίτη: «Μα δεν καταλάβατε, δεν σκοπεύουμε να πουλήσουμε». Η αντίδραση του εκνευρισμένου μάνατζερ ήταν άκρως αλαζονική: «Σε πέντε χρόνια θα αναγκαστείτε να πουλήσετε, αλλά με τους δικούς μας όρους». Μπορεί τα πέντε χρόνια να πέρασαν και ο Σπύρος Σκλαβενίτης, ο τελευταίος επιζών εκ των ιδρυτών, να πέθανε το 2006, όμως τα τέσσερα παιδιά του (δυστυχώς ένα από αυτά, ο Στέλιος, έφυγε πρόωρα από τη ζωή, το 2018) που εξαγόρασαν τις μετοχές από τους απογόνους των υπολοίπων ιδρυτών, εξακολουθούν να διακατέχονται από το ίδιο ακριβώς δόγμα: να παραμείνει η επιχείρηση ανεξάρτητη και ελληνική.
Με πληροφορίες από το Επιχειρείν αλά ελληΝΙΚΑ (εκδ. Σταμούλης)
