Μια από τις πιο κρίσιμες στιγμές στην ιστορία μιας μικρομεσαίας οικογενειακής επιχείρησης είναι όταν έρθει το πλήρωμα του χρόνου για την αλλαγή «φρουράς». Είναι συνήθως το σημείο στο οποίο η μετάβαση από τη μία γενιά στην άλλη, αν υπάρχει, είναι προβληματική, με αποτέλεσμα η εταιρεία, που μέχρι εκείνη τη στιγμή ήταν επιτυχημένη (και μπορεί να μην ήταν πλέον μικρή ή μεσαία), να μπαίνει σε περιδίνηση και εν τέλει να εξέρχεται από την αγορά.
Όπως εξάλλου πολύ εύστοχα είχε πει κάποιος: «Η πρώτη γενιά στήνει μια υγιή επιχείρηση, η δεύτερη τρώει από τα έτοιμα και η τρίτη το φουντάρει το μαγαζί». Η αλήθεια είναι ότι η δεύτερη γενιά, οι απόγονοι του ιδρυτή ίσως να μην έχουν το όραμα, την οξυδέρκεια, την «σπιρτάδα» και το επιχειρηματικό δαιμόνιο του πατέρα (ή της μητέρας τους). Ουκ ολίγες φορές οι απόγονοι μπορεί να εστιάζουν περισσότερο στην καλοπέραση παρά στη διαιώνιση της οικογενειακής επιχείρησης. Γι’ αυτούς η επιχείρηση δεν είναι πλέον το «παιδί τους». Αρκετοί δε από αυτούς ίσως απλώς να μην ενδιαφέρονται.
Διαβάστε ακόμη: Το μεγαλύτερο λάθος που κάνει μια επιχείρηση όταν ανοίγει...
Πριν από χρόνια, για τις ανάγκες συγγραφής ενός βιβλίου σχετικά με το ελληνικό επιχειρείν ήρθα σε επαφή με τον γιο του ιδρυτή εταιρείας με τσιπς, συνώνυμης με τα πατατάκια. Θυμάμαι, όταν του ζήτησα ευγενικά να μου δώσει πληροφορίες για τον πατέρα του, που τότε ήταν στο νοσοκομείο (σε μεγάλη πλέον ηλικία), η απάντησή του ήταν η εξής: «Και εγώ τι θα κερδίσω από αυτό;»… Ο κύριος αυτός, τακτικός τότε θαμώνας των καφέ της Γλυφάδας, όταν ανέλαβε την επιχείρηση έκανε μια επένδυση που δεν βγήκε και κατάφερε να την φέρει στο κόκκινο (εντέλει εξαγοράστηκε από πολυεθνική).
Σε μια άλλη περίπτωση, η κόρη του ιδρυτή πολύ γνωστής εταιρείας παπουτσιών, αρνήθηκε ευγενικά να μου δώσει την άδεια να συμπεριλάβω την εταιρεία της στο ίδιο βιβλίο, διατεινόμενη ότι «έχουμε πιστούς πελάτες, δεν χρειαζόμαστε διαφήμιση». Μια δεκαετία μετά, η επιχείρηση αυτή θα φλέρταρε με την πτώχευση…
Πολύ γνωστή είναι η ιστορία Ελληνα εφευρέτη και επιτυχημένου επιχειρηματία, που κατάφερε να εξαγάγει το πατενταρισμένο προϊόν του (σωλήνες και λάστιχα) σε όλο τον κόσμο - δημιουργώντας την πρώτη πολυεθνική ελληνική εταιρεία. Ωστόσο ο αδόκητος θάνατός του, σε ηλικία μόλις 50 ετών, σήμανε και το τέλος της ομώνυμης επιχείρησής του. Τόσο η σύζυγός του όσο και ο ανέτοιμος γιος του (μαζί με συγγενείς που μπήκαν για να φάνε από τα έτοιμα) απλώς την έσπρωξαν προς τα κάτω…
Η μη ύπαρξη διάδοχης κατάστασης ήταν και ο λόγος που το ιστορικό Μινιόν δεν κατάφερε να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα και εντέλει έριξε τίτλους τέλους. Ο ιδρυτής του, όντας άκληρος και σε μεγάλη πλέον ηλικία, δεν κατάφερε να δει προς τα πού πάει η αγορά, με αποτέλεσμα ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά brand names να καταδικαστεί σε μαρασμό.
