Πρόκειται για έναν από τους πιο ''trendy'' όρους της τελευταίας δεκαετίας. Ο όρος βιωσιμότητα (sustainability) χρησιμοποιείται κατά κόρον, συχνά και εσφαλμένα – πρόσφατα διάβασα ένα άρθρο σχετικά με την Αθήνα ''που επανασυστήθηκε ως κορυφαίος βιώσιμος τουρισμός'' (sic). Τα τελευταία χρόνια η αυξημένη ευαισθητοποίηση-ανησυχία για τα ζητήματα που αφορούν την κλιματική αλλαγή, την αποψίλωση των δασών, τον εκτοπισμό των ιθαγενών και τη διατήρηση των φυσικών πόρων συνέβαλαν στην ανάπτυξη του βιώσιμου τουρισμού.
Τι ακριβώς είναι ο βιώσιμος τουρισμός;
Ο βιώσιμος τουρισμός αναφέρεται σε τύπους ταξιδιών όπου λαμβάνονται υπόψη οι περιβαλλοντικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις του τουρισμού και όπου γίνονται οι σχετικές προσαρμογές για την ελαχιστοποίηση αυτών των αρνητικών συνεπειών. Λαμβάνει υπόψη τις ανάγκες των ταξιδιωτών, αλλά και των κοινοτήτων υποδοχής, των τοπικών επιχειρήσεων και του φυσικού κόσμου.
Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει την υιοθέτηση πιο βιώσιμων μεθόδων μεταφοράς, τη διαμονή σε καταλύματα φιλικότερα προς το περιβάλλον, την κατανάλωση τοπικών και ''ηθικών'' τροφίμων και την αποφυγή επιβλαβών δραστηριοτήτων. Ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να αφορά ταξίδια αναψυχής, επαγγελματικά ταξίδια ή ταξίδια εκδηλώσεων, αλλά και ταξίδια για επίσκεψη σε φίλους και οικογένεια.
Διαβάστε ακόμη Respect. Μια συμπαθητική πινακίδα... και η έλλειψη οράματος
Ποιος είναι ο στόχος του βιώσιμου τουρισμού;
Ο απώτερος στόχος του βιώσιμου τουρισμού είναι η μείωση των επιπτώσεων του τουρισμού στις τοπικές κοινότητες και στο περιβάλλον. Αυτό προϋποθέτει τη βέλτιστη χρήση των πόρων για την αποφυγή της υπερκατανάλωσης, τη συμβολή στη διατήρηση του φυσικού κόσμου και τη συνειδητή προσπάθεια σεβασμού (και διατήρησης) των τοπικών παραδόσεων και της κληρονομιάς.
Ένας σημαντικός στόχος που συνδέεται με τον αειφόρο τουρισμό είναι να καταστεί το μακροπρόθεσμο μέλλον των ταξιδιών πιο βιώσιμο και αυτό επιτυγχάνεται μέσω της επιμόρφωσης και των αλλαγών στη συμπεριφορά. Επιπλέον, ο βιώσιμος τουρισμός στοχεύει στην παροχή οικονομικών και κοινωνικών οφελών για τις τοπικές κοινότητες, με αποτέλεσμα να δημιουργείται μια αμοιβαία επωφελής σχέση "δούναι και λαβείν".
Γιατί είναι σημαντικός ο βιώσιμος τουρισμός;
Η έννοια του βιώσιμου τουρισμού είναι απίστευτα σημαντική, διότι ενώ τα ταξίδια μπορούν να δημιουργήσουν οικονομικά οφέλη για μια περιοχή και να προσφέρουν θέσεις εργασίας, μπορούν επίσης να έχουν αρνητικές συνέπειες, όπως η υπερβολική χρήση των πόρων, η εκτόπιση της άγριας ζωής και η ''βλάβη'' του τοπικού πολιτισμού, ενώ παράλληλα συμβάλλουν στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Δεδομένου ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει να αυξάνεται τα επόμενα χρόνια, οι σημερινές τουριστικές συνήθειες θα γίνουν μη βιώσιμες, επειδή προκαλούν υπερβολική ζημιά στο περιβάλλον, στις τοπικές κοινότητες και στους φυσικούς πόρους. Αυτό καθιστά τα βιώσιμα ταξίδια απαραίτητα για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της τουριστικής βιομηχανίας στο σύνολό της.
Ποιες οι βασικές μορφές βιώσιμου τουρισμού
Στον βιώσιμο τουρισμό εντάσσονται μια σειρά από εναλλακτικές μορφές τουρισμού, όπως είναι ο οικοτουρισμός ή πράσινος τουρισμός (ecotourism – πολλοί εσφαλμένα ταυτίζουν τις δύο αυτές έννοιες), ο αγροτουρισμός (rural tourism), ο ήπιος τουρισμός (soft tourism – το αντίπαλον δέος του μαζικού τουρισμού, δίνει προτεραιότητα στις τοπικές εμπειρίες, στην εκπαίδευση, στο σεβασμό του τοπικού πολιτισμού και στην αποφυγή των τουριστικών hot spots) και αρκετοί άλλοι.
Πλεονεκτήματα βιώσιμου τουρισμού
Σε γενικές γραμμές, ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να θεωρηθεί ως το υπεύθυνο ταξίδι, που σέβεται το περιβάλλον και την άγρια φύση, αλλά και υποστηρίζει τον ντόπιο πληθυσμό (π.χ. δημιουργία θέσεων εργασίας για την τοπική περιοχή, χρηματοδότηση για τοπικά έργα και τόνωση της τοπικής οικονομίας).
Ενα άλλο πλεονέκτημα είναι ότι είναι μια από τις πιο δυναμικές τάσεις των τελευταίων ετών. Ολες οι έρευνες καταδεικνύουν ότι το συνεχώς αυξανόμενο κοινό του βιώσιμου τουρισμού ξοδεύει περισσότερα και διαμένει περισσότερες μέρες σε έναν προορισμό.
Εν κατακλείδι ο βιώσιμος τουρισμός έχει πολύ πιο μακροπρόθεσμη εστίαση από άλλες μορφές τουρισμού, οι οποίες δίνουν προτεραιότητα στις ανάγκες του σήμερα εις βάρος των μελλοντικών γενεών και των απαιτήσεών τους.
Προορισμοί, αξιοθέατα, καταλύματα, εστιατόρια θα μπορούσαν να εφαρμόσουν ορισμένες πρακτικές αειφορίας όπως:
Χρήση φωτοβολταϊκών και υιοθέτηση εναλλακτικών μορφών ενέργειας.
Μείωση απορριμμάτων/σπατάλης.
Περιορισμό χρήσης αυτοκινήτου και ενθάρρυνση του ποδηλάτου και ηλεκτροκίνητων μέσων.
Στήριξη ντόπιων παραγωγών, κάλυψη θέσεων από την κοινότητα.
Αξιοποίηση βρόχινου νερού.
Πλαφόν στις ροές τουριστών.
Ανακύκλωση, επαναχρησιμοποίηση συσκευασιών, κομποστοποίηση.
Αύριο: Πώς ένας ελληνικός προορισμός έγινε πρότυπο βιωσιμότητας...
