Πριν από λίγο καιρό η Alitalia έριξε τίτλους τέλους. Γεννημένη το 1946, στον απόηχο του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο άλλοτε κρατικός αερομεταφορέας της Ιταλίας, που γνώρισε στιγμές δόξας τις δεκαετίες ’60 και ’70, όταν η οικονομία ευημερούσε και οι οικογένειες είχαν την οικονομική δυνατότητα να πετάξουν, δεν κατάφερε μετά τη δεκαετία του ‘90 να ευημερήσει.
Μολονότι υπήρξε το καμάρι της Ιταλίας, προσελκύοντας όλη την αφρόκρεμα της χώρας, η Alitalia, τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, ήταν πάντα ζημιογόνα, με εξαίρεση το 1998, τη μοναδική χρονιά που εμφάνισε κέρδη.
Παρά τις έξι ενέσεις ρευστότητας που έλαβε σε 12 χρόνια, η Alitalia (η ονομασία
προέρχεται από το «Ali d' Italia», που σημαίνει «Φτερά
της Ιταλίας»), που κόστισε 10 δισ. ευρώ στο ιταλικό δημόσιο, δεν κατάφερε ποτέ
-κουβαλώντας τις αμαρτίες μιας κρατικής εταιρείας- να παραμείνει ανταγωνιστική.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας παραδέχθηκε ότι «ήταν
λίγο πιο ακριβή».
Υπήρξε μια εταιρεία αρτηριοσκληρωτική (έφθασε να απασχολεί 11.000 εργαζομένους), με αργά αντανακλαστικά, που δεν κατάφερε να παρακολουθεί τις εξελίξεις και να σταθεί με αξιώσεις σε μια παγκοσμιοποιημένη αγορά.
Διαβάστε επίσης Οι πιο περίεργες αεροπορικές εταιρείες
Εστιάζοντας περισσότερο στα ταξίδια εσωτερικού (οι Ιταλοί κάνουν κυρίως
διακοπές μέσα στη χώρα), δεν υπήρξε ποτέ ο ορισμός της διεθνούς εταιρείας, πόσω
μάλλον όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι low-cost αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες πήραν και ένα κομμάτι από
την εγχώρια πίτα.
Η Alitalia θα διδάσκεται στα σεμινάρια και ως η εταιρεία που ταυτίστηκε με τη μυωπία του μάρκετινγκ (marketing myopia), καθώς αντιλήφθηκε τον κλάδο της ως καθαρά αεροπορικό, ενώ θα έπρεπε να τον δει ως κλάδο μεταφοράς επιβατών και αποσκευών. Αν το είχε δει έτσι, ίσως να είχε δράσει άμεσα, όταν τα «γρήγορα τρένα» άρχισαν και αυτά να διεκδικούν και να παίρνουν ένα επίσης κομμάτι της αγοράς.
Οι Ιταλοί και όχι μόνο, αγάπησαν τα υπερσύγχρονα τρένα (που
φθάνουν τα 360 χλμ./ώρα), προτιμώντας τα για τις μεγάλες αποστάσεις εντός της
χώρας (σε τρεις ώρες έχουν καλύψει απόσταση 400 μιλίων – με το αεροπλάνο
υπολογίστηκε ότι οι επιβάτες θα «θυσίαζαν» περισσότερες από τρεις ώρες). Μάλιστα ο αριθμός των επιβατών που παίρνουν
το τρένο στην κύρια διαδρομή της χώρας, μεταξύ Ρώμης και Μιλάνου, τετραπλασιάστηκε
μέσα σε μια δεκαετία, από 1 εκατομμύριο το 2008 σε 3,6 εκατομμύρια το 2018.
Δύο εταιρείες με hi-speed τρένα δραστηριοποιούνται σήμερα στην Ιταλία, έχοντας διπλασιάσει τον στόλο τους τα τελευταία χρόνια, με τις τιμές να είναι σχετικά μέτριες συγκριτικά με άλλες χώρες. Συν τοις άλλοις, το ταξίδι με το τρένο προσομοιάζει με εκείνο του αεροπλάνου (αριθμημένες θέσεις, συλλογή πόντων, προσεγμένες αίθουσες αναμονής κ.λπ.).
Κάπως έτσι, η Alitalia, που φημιζόταν για τις «περιποιημένες» στολές των αεροσυνοδών, το ποιοτικό ιταλικό φαγητό και το «πληθωρικό» duty free, άρχισε να περνάει στο κόκκινο.
Τα συνδικάτα, οι πολιτικές πιέσεις, μαζί με την έλευση των εταιρειών
χαμηλού κόστους, αλλά και των γρήγορων τρένων, την έσπρωχναν συνεχώς προς τα
κάτω. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν φυσικά η 11η Σεπτεμβρίου και η
πανδημία, από τις οποίες η Alitalia,
που πλέον χαρακτηριζόταν από «καθυστερήσεις και ματαιώσεις πτήσεων» καθώς και
απεργίες, δεν κατάφερε ποτέ να ανακάμψει.
