Το πρώτο ηλεκτρικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα κατασκευάστηκε στη Σύρο, στις αρχές της δεκαετίας του ’70, στα χρόνια της πετρελαϊκής κρίσης.
Συγκεκριμένα, εν έτει 1973, η βρετανική Enfield Automotive, ιδιοκτησίας Γουλανδρή, τόλμησε να κατασκευάσει ένα μικρό ηλεκτρικό αυτοκίνητο πόλης. Το αυτοκίνητο αυτό έπρεπε να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές, να είναι λειτουργικό, εύχρηστο και να περάσει με επιτυχία το «κρας τεστ» των ειδικών.
Όταν όμως ο Έλληνας εφοπλιστής ήρθε σε
σύγκρουση με το προσωπικό του εργοστασίου, που εντωμεταξύ είχε προχωρήσει σε
απεργία, πήρε την απόφαση και μετέφερε την παραγωγή στο Νεώριο της Σύρου.
Εξ αρχής ανέθεσε την παραγωγή του
Enfield 8000 στον Κωνσταντίνο Αδρακτά, που απεβίωσε πριν λίγες ημέρες (η είδηση
του θανάτου του δυστυχώς πέρασε στα ψιλά), αν και ο τελευταίος, με σπουδές στο
ΜΙΤ και με προϋπηρεσία στη NASA,
εξέφρασε την έντονη αντίθεσή του για τη μεταφορά του εργοστασίου σε ελληνικό
έδαφος και δη στη Σύρο (και για αυτό το λόγο αποχώρησε από την εταιρεία) που
δεν διέθετε επαρκείς υποδομές ή καταρτισμένο προσωπικό.
Ο εμπνευστής του 2θέσιου μικρού
αυτοκινήτου, με χώρο αποσκευών πίσω από την πλάτη των επιβατών, αποδείχθηκε ότι
είχε δίκιο. Περίπου 100 αυτοκίνητα κατασκευάστηκαν από ντόπιους εργάτες στα
τέσσερα χρόνια που έμεινε στην παραγωγή, πριν αναλάβει δράση η αθάνατη ελληνική
γραφειοκρατία, αλλά και οικονομικά συμφέροντα.
Η χαμηλή παραγωγικότητα δεν ήταν το μοναδικό πρόβλημα. Η ζήτηση από το εξωτερικό, δυστυχώς, δεν ήταν η αναμενόμενη, καθώς κρίθηκε ότι ήταν ακριβό για αυτά που προσέφερε (η μπαταρία του είχε αυτονομία για 80 χλμ., με τη μέγιστη ταχύτητα να μην ξεπερνάει τα 60χλμ./ώρα).
Ωστόσο, όλα αυτά θα ωχριούσαν
απέναντι στη στάση που είχε το ελληνικό κράτος σε αυτό το καινοτόμο εγχείρημα.
Αντί να το στηρίξει, έκανε τα πάντα για να το αποδομήσει και εντέλει να του
βάλει ταφόπλακα. Ο εκτελωνισμός των εισαγόμενων ανταλλακτικών συχνά
καθυστερούσε αρκετές εβδομάδες, το κράτος δεν χορηγούσε άδεια για την κατασκευή
του, ενώ ακόμα και η κυκλοφορία του ήταν απαγορευμένη καθώς δεν είχε πάρει
έγκριση από τους επίσημους φορείς.
Το πιο βασικό όμως, όπως αναφέρεται στη mihanitouxronou.gr, ήταν ότι το αυτοκίνητο δεν έπαιρνε έγκριση από το υπουργείο Οικονομικών, το οποίο έπρεπε να υπολογίσει τα τέλη ταξινόμησης ώστε να βγει στην κυκλοφορία. Ενδεικτική ήταν η απάντηση του αρμόδιου διευθυντή: «Δεν μπορούμε να εξισώσουμε τον βενζινικό ίππο με τον ηλεκτρικό ίππο, άρα δεν μπορούμε να βγάλουμε φορολόγηση για το ηλεκτρικό αυτοκίνητο».
Ηταν φανερό ότι, όπως συνέβη και
σε άλλα κράτη, οι εταιρίες πετρελαιοειδών και εν γένει το πετρελαϊκό λόμπι, σαμπόταραν
τη κυκλοφορία των ηλεκτρικών αυτοκινήτων. Μετά από όλα αυτά, σταμάτησε η
παραγωγή. Εντέλει, το Enfield, το οποίο ο Ωνάσης -που είχε αγοράσει ένα από
αυτά- προόριζε να εντάξει στο στόλο του, δεν θα έβγαινε ποτέ στους ελληνικούς
δρόμους.
Συνολικά κατασκευάστηκαν γύρω στα
100-120 αυτοκίνητα Enfield 8000, τα οποία διατέθηκαν στην αγορά της Αμερικής
και της Αυστραλίας. Ένα από αυτά σώζεται ως τις μέρες μας και εκτίθεται στο
Βιομηχανικό Μουσείο Ερμούπολης στη Σύρο.
