Το 1997 βγαίνει στον αέρα μία διαφήμιση διαφορετική από τις άλλες. Η κύρια διαφορά της ήταν ο πρωταγωνιστής της, που δεν ήταν κάποιο μοντέλο, αλλά ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, άλλοτε γενικός γραμματέας της Σοβιετικής Ένωσης, πλαισιωμένος από την 10χρονη εγγονή του, Αναστασία, η οποία απολάμβανε ένα λαχταριστό κομμάτι πίτσα της αμερικάνικης Pizza Hut.
Στο διπλανό τραπέζι βρισκόταν μία τυπική ρώσικη οικογένεια που
αναγνώρισε αμέσως τον άλλοτε κραταιό ηγέτη. «Εξαιτίας του βρισκόμαστε στο
χείλος της καταστροφής», είπε ο μεσήλικας πατέρας, που δεν είδε με καλό μάτι το
άνοιγμα των αγορών. «Εξαιτίας του έχουμε ελευθερία», ανταπάντησε ο μοντέρνος
γιος του. «Εξαιτίας του είμαστε ελεύθεροι να φάμε την πίτσα μας», κατέληξε η
μητέρα και η συζήτηση έκλεισε.
Κάνσας, 1958. Δύο
φοιτητές, τα αδέρφια Φρανκ και Νταν Κέρνι, ακολουθούν την προτροπή ενός φίλου
μεσίτη που τους έπεισε να νοικιάσουν ένα ξενοίκιαστο κτίριο που λειτουργούσε ως
μπαρ και να παρασκευάσουν πίτσα, μια ενασχόληση που σπάνιζε τα χρόνια εκείνα.
Δανείζονται λοιπόν 600 δολάρια από τη μητέρα τους για να ανοίξουν, μαζί με έναν
συνεταίρο, σε μια κεντρική διασταύρωση, ένα μικρό εστιατόριο-πιτσαρία, που
χωρούσε μόλις 25 καθίσματα, χρησιμοποιώντας εξοπλισμό από δεύτερο χέρι.
Μόλις είχε γεννηθεί η
πρώτη Pizza Hut. Υπάρχουν δύο εκδοχές για την επιλογή της συγκεκριμένης
επωνυμίας. Σύμφωνα με την πρώτη, το κτίσμα που υπήρχε παρέπεμπε, σύμφωνα με τη
δήλωση μίας εκ των συζύγων των ιδρυτών, σε καλύβα (hut στα αγγλικά), ενώ η
δεύτερη προκρίνει τον περιορισμένο χώρο της πινακίδας που είχε αγοραστεί, η
οποία χωρούσε εννέα μόλις γράμματα μαζί με τα κενά ανάμεσά τους – τα δύο
αδέρφια ήθελαν να υπάρχει η λέξη pizza, οπότε έμενε χώρος για τρία ακόμη
γράμματα.
Μολονότι τα δύο αδέρφια
δεν είχαν πρότερη εμπειρία στο χώρο της πίτσας ή γενικά στο επιχειρείν,
εντούτοις σύντομα θα κατάφερναν να ευημερήσουν. Στα εγκαίνια, μάλιστα, θα
μοιράσουν δωρεάν πίτσες (αρχικά, μία μεγάλη πίτσα κόστιζε 1,5 δολάριο) ώστε να
γίνουν γνωστοί στην τοπική κοινότητα και να καταστούν δημοφιλείς στις τάξεις
των φοιτητών.
Ενα μόλις χρόνο μετά,
το 1959, θα ανοίξει, από έναν φίλο των ιδρυτών, το πρώτο κατάστημα franchise,
ενώ το 1960 θα λειτουργήσει το πρώτο franchise που θα κάνει διανομές πίτσας σε
ένα τρίτροχο σκούτερ. Τα πρώτα χρόνια, μάλιστα, ως σλόγκαν και ως μασκότ θα
επιλεγεί ο Pizza Pete, ένας μυστακοφόρος σεφ που σερβίρει τους πεινασμένους
πελάτες του – το γνωστό σε όλους μας λογότυπο, αυτό με την κόκκινη σκεπή,
καθιερώθηκε το 1969.
Η ανάπτυξη της Pizza
Hut, χάρη στην υιοθέτηση επιθετικού μάρκετινγκ (το 1974 δαπάνησε για διαφήμιση
3,2 εκατ. δολάρια, ενώ το 1999 πλήρωσε ένα εκατομμύριο δολάρια για να
τοποθετήσει ένα διαφημιστικό 10 μέτρων πάνω σε πύραυλο), υπήρξε καταιγιστική.
Μέσα σε 10 μόλις χρόνια διέθετε 300 καταστήματα, ενώ το 1977, όταν τα δύο
αδέρφια αποφάσισαν να πουλήσουν έναντι 300 εκατ. δολαρίων (περίπου 1,2 δισ.
σημερινά χρήματα) την εταιρεία τους στην PepsiCo, μετρούσε ήδη 4.000
καταστήματα ανά τον κόσμο.
Λίγο αργότερα, στις
αρχές της δεκαετίας του ’80, οι Φρανκ και Νταν Κέρνι αποσύρθηκαν από την
εταιρεία -που ήδη από το 1971 ήταν η μεγαλύτερη αλυσίδα πιτσαρίας παγκοσμίως-
και ασχολήθηκαν με φιλανθρωπίες, με τον πρώτο μάλιστα να παραμένει στον χώρο
της πίτσας και να ιδρύει μαζί με έναν φίλο την πιτσαρία Papa John’s, στην οποία
έφθασε, μέχρι το 2001, να ελέγχει 133 καταστήματα.
Υπό την ομπρέλα της
εύρωστης PepsiCo, η Pizza Hut θα εμπλούτιζε το μενού της, θα διείσδυε σε
ανερχόμενες αγορές και θα ισχυροποιούσε τη θέση της στην αμερικάνικη αγορά,
όπου τη δεκαετία του ’80 άρχισαν να διεκδικούν ένα κομμάτι από την πίτα, πέρα
από τα ανεξάρτητες πιτσαρίες τοπικού κυρίως χαρακτήρα, και αλυσίδες όπως η
Domino’s, η Little Caesar’s, αλλά και τα McDonald’s, τα οποία το 1991 εισήγαγαν
στην αγορά την McPizza.
Η Pizza Hut μπήκε στη δύσκολη αγορά της Ρωσίας μόλις έπεσε το Τείχος της Ντροπής. Το πρώτο της κατάστημα στην πρώην Σοβιετική Ενωση άνοιξε στη Μόσχα το 1990 και, προσαρμοσμένη στις διατροφικές συνήθειες των Ρώσων, πρόσφερε την πίτσα Moskva, που περιλάμβανε σαρδέλες, σκουμπρί, τόνο, σολομό και κρεμμύδι. Είναι χαρακτηριστικό ότι το εν λόγω κατάστημα κατέστη σύντομα το πλέον κερδοφόρο της αμερικάνικης αλυσίδας με τις ημερήσιες πωλήσεις να φθάνουν τα 6.500 δολάρια.
Τη δεκαετία του ’90 η
Pizza Hut, που σήμερα μετράει 12.000 καταστήματα σε 130 χώρες και είναι ο
μεγαλύτερος αγοραστής τυριού παγκοσμίως, εκμεταλλευόμενη την στροφή του κοινού
από το ανθυγιεινό fast food σε λιγότερο επιβλαβείς εναλλακτικές, δημιούργησε
express μονάδες σε εμπορικά κέντρα, κυλικεία, γήπεδα, αεροδρόμια και μεγάλα
γραφεία, παρέχοντας έτσι φθηνή πίτσα σε σύντομο χρονικό διάστημα από τη στιγμή
της παραγγελίας.
Ακόμα και όταν οι
πωλήσεις σημείωσαν κάμψη στην αυγή της νέας χιλιετίας, η εταιρεία εγκαινίασε
δράσεις υπέρ του διαβάσματος, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσει τον
αναλφαβητισμό, ενώ επιστράτευσε στις διαφημίσεις διασημότητες για να τονώσει
την εικόνα της – σε μία από αυτές «πρωταγωνιστούσε» και ο Ντόναλντ Τραμπ.
Ενδεικτική ήταν η παρουσία του Πελέ στα εγκαίνια του καταστήματος νούμερο
10.000, στο Σάο Πάολο, το 1994, καθώς και η διαφήμισή της στο Super Bowl, τη
γιορτή του αμερικάνικου ποδοσφαίρου, το 1990, όταν οι Αμερικάνοι κατανάλωσαν
1,3 εκατ. πίτσες Pizza Hut, περίπου 7.000 πίτσες το λεπτό.
Πηγή:Γνωστά Ονόματα Αγνωστες Ιστορίες 2 (εκδ. Σταμούλης)
