Κάποτε ο κωμικός Τζος Μπίλινγκ
είχε πει: «Μην κάνεις προβλέψεις. Αν η πρόβλεψή σου αποδειχθεί εσφαλμένη,
κανείς δεν θα την ξεχάσει. Αν αποδειχθεί σωστή, κανείς δεν θα την θυμάται».
Όντως, αν κοιτάξουμε πίσω στο
παρελθόν, θα διαπιστώσουμε ότι βρίθει προβλέψεων οι οποίες όχι μόνο δεν έγραψαν
ιστορία, αλλά έμειναν θρυλικές για την ανοησία τους.
Πολλές, μάλιστα, από τις προβλέψεις αυτές δεν ήταν τυχαίες, αλλά προέρχονταν από την επιστημονική κοινότητα ή από επιφανείς και καταξιωμένους επιχειρηματίες, οι οποίοι οραματίστηκαν το μέλλον. Ωστόσο, η πραγματικότητα έμελλε να τους διαψεύσει…
Τον τελευταίο καιρό ακούμε όλους
αυτούς τους ειδικούς, εντός και εκτός συνόρων, να μιλάνε για την επόμενη μέρα,
για τους επόμενους μήνες, για τα επόμενα χρόνια -συχνά μάλιστα οι προβλέψεις τους είναι αντικρουόμενες. Μιλάνε για τις επιπτώσεις που
θα έχει πάνω μας για χρόνια όλη αυτή η ιστορία με την πανδημία.
Χωρίς να θέλω να μειώσω την
αξιοπιστία και το expertise όλων αυτών των ανθρώπων, καλό θα ήταν ως πολίτες και ως
επιχειρηματίες να ήμαστε επιφυλακτικοί σχετικά με όλα αυτά που ακούμε, καθώς
ζούμε σε ένα άκρως ευμετάβλητο περιβάλλον. Εξάλλου, η Ιστορία έχει επανειλημμένως
δείξει ότι τέτοιου είδους προβλέψεις, ιδιαίτερα μετά από μεγάλες κρίσεις, συχνά
πέφτουν στο κενό.
Ιστορικές προβλέψεις που απέτυχαν
παταγωδώς
- Ο Ουίλιαμ Τόμσον, Βρετανός μαθηματικός και φυσικός, εν έτει 1895 δήλωσε: «Είναι αδύνατο να κατασκευαστεί μια μηχανή βαρύτερη από τον αέρα, η οποία θα μπορεί να πετάει χάρη σ’ έναν κινητήρα». Οι αδερφοί Ράιτ, όμως, έμελλε να τον διαψεύσουν, όπως και όλη την επιστημονική κοινότητα που τους θεωρούσε τρελούς, όταν το 1903 θα κατάφερναν να πετάξουν για 12 δευτερόλεπτα και να προσγειωθούν χωρίς ζημιές. Για την ιστορία, ο εν λόγω κύριος δεν απογοητεύτηκε και επέστρεψε δριμύτερος με μια ακόμη βαρυσήμαντη πρόβλεψη, όταν το 1897 είπε ότι «το ραδιόφωνο δεν έχει κανένα μέλλον».
- «Τεχνολογικά, το αυτοκίνητο έχει φθάσει τα όριά του. Εξάλλου, δεν είναι τυχαίο ότι την τελευταία χρονιά δεν εμφανίστηκαν ουσιαστικές βελτιώσεις». Άρθρο του έγκριτου περιοδικού Scientific American, τον Ιανουάριο του 1909. Έναν και πλέον αιώνα μετά, τα όρια του αυτοκινήτου εξακολουθεί να μην τα ξέρει κανείς.
- To 1916, ο διάσημος ηθοποιός, παραγωγός και σκηνοθέτης, Τσάρλι Τσάπλιν, μαντεύει το μέλλον του σινεμά: «Ο κινηματογράφος δεν είναι τίποτα παραπάνω από μία μόδα. Ένα ‘’κονσερβοποιημένο’’ δράμα. Αυτό που θέλει το ακροατήριο είναι να βλέπουν ηθοποιούς επί σκηνής». Μια νέα βιομηχανία είχε μόλις γεννηθεί, ωστόσο κάποιοι θα αργούσαν να το αντιληφθούν.
- Ο Ντάριλ Ζάνεκ, εκ των ιδρυτών της 20th Century Pictures, προβλέπει, στη δεκαετία του 1920, το ζοφερό μέλλον της τηλεόρασης: «Η τηλεόραση δεν πρόκειται να αντέξει σε καμία αγορά πάνω από έξι μήνες. Γρήγορα ο κόσμος θα σκυλοβαρεθεί να κοιτάζει κάθε βράδυ ένα ξύλινο κουτί». Την ίδια εποχή, ένας συντάκτης βρετανικής εφημερίδας καταθέτει το δικό του σχόλιο: «Η μισή λέξη είναι ελληνική και η άλλη μισή ιταλική. Τι να περιμένει κανείς απ’ αυτό;».
- Η έλευση των ηλεκτρονικών υπολογιστών φαίνεται ότι ενόχλησε αρκετούς. Ένας από αυτούς, υψηλόβαθμο στέλεχος της εκδοτικής εταιρείας Prentice Hall, διατείνεται το 1957 ότι οι υπολογιστές είναι μόδα που θα περάσει. «Έχω ταξιδέψει σε όλη τη χώρα και μίλησα με τους πιο σημαντικούς ανθρώπους. Σας διαβεβαιώνω, λοιπόν, ότι η ηλεκτρονική επεξεργασία δεδομένων είναι μια ιδιοτροπία που δεν θα διαρκέσει πάνω από ένα χρόνο». Μισό αιώνα αργότερα, η ‘’ιδιοτροπία’’ αυτή καλά κρατεί…
- Ακόμα και ο Μπιλ Γκέιτς δεν θα μπορούσε να λείψει από τον κατάλογο όλων αυτών που προέβλεψαν, ανεπιτυχώς, το μέλλον. Το 1981 δήλωσε ότι «τα 640 ΚΒytes μνήμης θεωρούνται υπέρ-αρκετά για οποιονδήποτε χρήστη». Δύο και πλέον δεκαετίες αργότερα, όσοι προσωπικοί υπολογιστές διαθέτουν αυτή την -περιορισμένη- μνήμη διεκδικούν επάξια μια θέση στο αρχαιολογικό μουσείο.
- Το 1986, το περιοδικό Time διατράνωνε ότι «τα ψώνια μέσω του διαδικτύου, αν και απολύτως εφικτά, δεν θα γίνουν ποτέ επιτυχία, γιατί οι γυναίκες θέλουν να βγαίνουν έξω από το σπίτι, να βλέπουν τα προϊόντα και να αλλάζουν γνώμη». Σήμερα, εξακολουθεί να παραμένει μυστήριο πώς κτίστηκαν διαδικτυακές αυτοκρατορίες όπως η Amazon και το eBay...
- Το καλοκαίρι του 2008, όταν μετά από μια τρελή κούρσα το πετρέλαιο προσέγγισε τα 147 δολάρια το βαρέλι, οι αναλυτές της αμερικάνικης επενδυτικής τράπεζας Goldman Sachs προβλέπουν ότι «σύντομα οι τιμές θα φθάσουν τα 200 δολάρια το βαρέλι».
- Ένα χρόνο αργότερα, εν μέσω παγκόσμιας ύφεσης, αρκετοί ήταν αυτοί που ισχυρίζονταν ότι αυτή η κρίση θα «γιατρέψει» τη μανία μας για υπερκατανάλωση.
Την επόμενη λοιπόν φορά που θα
ακούσετε ή θα διαβάσετε μια ζοφερή (ή και αισιόδοξη) πρόβλεψη για την
οικονομία, τον τουρισμό ή τις καταναλωτικές συνήθειες που ποτέ δεν θα είναι
ξανά οι ίδιες, θυμηθείτε όλες αυτές τις προβλέψεις που διαψεύστηκαν περίτρανα…
Πηγή: απόσπασμα από το βιβλίο Super Flops
