Το 1950 γεννήθηκε µία ολόκληρη βιοµηχανία όταν ο Φρανκ ΜακΝαµάρα, διευθυντής πιστωτικού ιδρύµατος, δηµιούργησε μία από τις πρώτες πιστωτικές κάρτες πολλαπλών χρήσεων –την Diners Club Card– αλλάζοντας για πάντα τον τρόπο µε τον οποίο άτοµα και επιχειρήσεις αγόραζαν προϊόντα και υπηρεσίες. Εκείνη την εποχή, ένας κόσµος χωρίς µετρητά ήταν ένα σενάριο επιστηµονικής φαντασίας, αν και ήδη από το 1920 είχαν εµφανιστεί ορισµένες χρεωστικές κάρτες για να διευκολύνουν όσους είχαν δοσοληψίες µε ξενοδοχειακές αλυσίδες και πρατήρια καυσίµων (αρκετά αργότερα, το 1946 η Flatbush National Bank of Brooklyn, εξέδωσε την πρώτη πιστωτική κάρτα, η οποία με το πρόγραμμα "Charge-It" προώθησε την ιδέα στους εμπόρους της περιοχής της,
Η ιστορία της κάρτας Diners
είναι
ολίγον τι ομιχλώδης. Εικάζεται ότι γεννήθηκε το 1949 κατά τη διάρκεια ενός
επιχειρηµατικού γεύµατος σε φηµισµένο εστιατόριο στη Νέα Υόρκη. Με την άφιξη
του λογαριασμού, ο Φρανκ ΜακΝαμάρα έκανε την κίνηση να πιάσει το πορτοφόλι του
– αλλά προς μεγάλη του έκπληξη διαπίστωσε ότι δεν το είχε μαζί του. Τότε,
προσφέρθηκε να δώσει την επαγγελματική του κάρτα στον μετρ και υπόσχεται να
καλύψει τα έξοδα την επόμενη μέρα. Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, πιο πιθανή, ο
ΜακΝαμάρα, εμφανώς ντροπιασμένος, τηλεφώνησε εσπευσµένα στη σύζυγό του για να
του φέρει λεφτά.
Ωστόσο, η αμηχανία της στιγμής γέννησε την
ιδέα: μια κάρτα που θα απάλλασσε τον πελάτη του εστιατορίου από το άγχος για το
χρηματικό ποσό που είχε στο πορτοφόλι του, καθώς θα του επέτρεπε να πληρώσει το
λογαριασμό αργότερα, χωρίς να χρειάζεται να διαθέτει μετρητά μαζί του.
Ένα χρόνο αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1950,
ο ΜακΝαµάρα, µαζί µε τον συνεργάτη του, Ραλφ Σνάιντερ, επιστρέφει στο ίδιο
εστιατόριο για να δειπνήσει. Όταν καταφθάνει ο λογαριασµός, βγάζει από την
τσέπη του µία µικρή χάρτινη κάρτα, την Diners Club Card («λέσχη των
δειπνούντων»), και υπογράφει για τη χρέωση. Το γεύµα αυτό έµεινε γνωστό στο
χώρο των πιστωτικών καρτών ως το «Πρώτο Δείπνο».
Αρκετοί διατείνονται ότι το περιστατικό στο
εστιατόριο και η ιστορία με το «Πρώτο Δείπνο» ήταν απλώς ένα επικοινωνιακό
τέχνασμα που σκαρφίστηκε ο Αλφρεντ Μπλούμινγκντέηλ. Ισχυρίζονται λοιπόν ότι ο
πιστωτικός οργανισμός του ΜακΝαμάρα αντιμετώπιζε προβλήματα με τις
καθυστερήσεις πληρωμών από δάνεια και αναζητούσε μία διέξοδο ώστε να αποκτήσει
ρευστότητα. Τότε, ο ΜακΝαμάρα επινόησε τη χρήση χρεωστικών καρτών στα
εστιατόρια, στις οποίες ωστόσο θα συμπεριλαμβανόταν και τόκος για τις μηνιαίες
αγορές.
Όπως και να έχει, αυτό που διαφοροποίησε την
κάρτα του ΜακΝαµάρα από τις άλλες κάρτες ήταν η δυνατότητα να χρησιµοποιηθεί σε
πληθώρα διαφορετικών επιχειρήσεων, επιτρέποντας στα µέλη τους να δειπνήσουν
χρησιµοποιώντας την κάρτα τους, αντί να πληρώσουν µε µετρητά. Η λέσχη Diners,
σε ρόλο μεσάζοντα, θα πλήρωνε το εστιατόριο και ο κάτοχος της πιστωτικής κάρτας
θα είχε ένα χρονικό διάστημα για περιθώριο μέχρι να ξεπληρώσει όλο το ποσό στην
Diners.
Η κάρτα διατέθηκε σε 200 φίλους και γνωστούς
και γινόταν δεκτή σε 14 εστιατόρια της Νέας Υόρκης. Αρχικά, το «πλαστικό χρήµα»
κατασκευαζόταν από σκληρό χαρτί (µόλις το 1959 παρουσιάστηκαν οι πρώτες
πλαστικές κάρτες, προκειµένου να αντιµετωπισθούν οι φθορές και οι
παραποιήσεις), ενώ στο πίσω µέρος αναγράφονταν τα εστιατόρια που ήταν
συµβεβληµένα. Από το 1951, τα εστιατόρια θα πλήρωναν στη νεοσυσταθείσα
επιχείρηση του ΜακΝαµάρα και των συνεργατών του, τόκους ύψους 7% για κάθε
συναλλαγή, ενώ οι κάτοχοι της κάρτας, περιοδεύοντες πωλητές ή τακτικοί
ταξιδιώτες με οικονομική επιφάνεια στην πλειοψηφία τους, θα πλήρωναν µόλις τρία
δολάρια το χρόνο.
Ύστερα από ένα
«µουδιασµένο» ξεκίνηµα, ο νέος τρόπος πληρωµής άρχισε να γίνεται αποδεκτός από
πολλούς εµπόρους και καταστηµατάρχες. Σύντομα μπορούσε κανείς να χρησιμοποιεί το «πλαστικό χρήμα» για τη
διαμονή σε ξενοδοχεία, για την ενοικίαση αυτοκινήτου, για την ικανοποίηση
ταξιδιωτικών αναγκών, για αγορές καταναλωτικών αγαθών. Η φιλοσοφία τού «χρέωσέ
το» είχε πλέον διαδοθεί (20.000 κάρτες την πρώτη κιόλας χρονιά – ένα
εκατομμύριο το 1959, χρονιά κατά την οποία εισήχθει στην Ελλάδα), ενώ µέχρι το
1952 χιλιάδες έµποροι σε όλο τον κόσµο είχαν υιοθετήσει το νέο εργαλείο
πληρωµής. Η κάρτα Diner’s είχε
κυριολεκτικά σαρώσει την αγορά απολαμβάνοντας τη μονοπωλιακή της θέση μέχρι το
1958, όταν εμφανίστηκε ο πρώτος ανταγωνιστής, η American Express.
Ο Φρανκ ΜακΝαµάρα, πρεσβεύοντας ότι η
πιστωτική κάρτα είναι µια µόδα που θα περάσει, πούλησε το 1953 –έναντι 200.000
δολαρίων- τις µετοχές του στον Σνάιντερ και στον Αλφρεντ Μπλουμινγκντέηλ, ιδιοκτήτη
των διάσημων πολυκαταστημάτων, οπότε και αποσύρθηκε για να ασχοληθεί με την
αγορά ακινήτων. Το 2000, η ιδέα του ψηφίστηκε ως µία από τις καλύτερες ιδέες
του 20ού αιώνα (σήµερα χρησιµοποιείται σε 200 χώρες, µε ετήσιο τζίρο 35 δισ.
δολάρια). Δυστυχώς, ο ίδιος δεν πρόλαβε να ζήσει αυτή την καταξίωση, αφού,
έχοντας χάσει όλη του την περιουσία, πέθανε το 1957 από ανακοπή καρδιάς, σε
ηλικία μόλις 40 χρονών. Πηγή: Γνωστά Ονόματα Άγνωστες Ιστορίες 1 (εκδ. Σταμούλης)
