Πολλές εφευρέσεις έχουν λάβει χώρα επειδή
κάποιος έτυχε να βρεθεί στο κατάλληλο σηµείο την κατάλληλη στιγµή. Κάτι ανάλογο
έγινε και µε τον Zippo, όταν κατά τη διάρκεια ενός χορού ένας σχετικά
αποτυχηµένος άνδρας πρόσεξε κάποιον συνάνθρωπό του που προσπαθούσε να ανάψει
ένα τσιγάρο. Η παρατήρηση αυτή σύντοµα θα άλλαζε τη ζωή του αλλά και τις
συνήθειες εκατοµµύρια καπνιστών ανά τον κόσµο…
O Τζορτζ Μπλέισντελ
αναζητούσε ένα τρόπο για να πλουτίσει, όµως µέχρι τα 37 του χρόνια δεν είχε
επιτύχει τίποτα ιδιαίτερο. Όλα όµως έµελλε να αλλάξουν κατά τη διάρκεια ενός
χορού σε µια µικρή πόλη της Πενσιλβάνια το 1932, σε µια εποχή όπου η Αµερική
δεν είχε συνέλθει ακόµη από το Κραχ.
Ο Μπλέισντελ είχε αρχίσει να κουράζεται από
τον χορό και τις µονότονες συζητήσεις για την πολιτική, όταν αποφάσισε να βγει
στο µπαλκόνι για να καπνίσει. Εκεί πρόσεξε ένα φίλο του που προσπαθούσε να
ανάψει τσιγάρο βγάζοντας από την τσέπη έναν άσχηµο και φθηνό µπρούντζινο
αναπτήρα. Στη θέα του άκοµψου αναπτήρα που είχε στα χέρια του ο καλοντυµένος
κύριος, ο Μπλέισντελ λίγο έλειψε να βάλει τα γέλια. Τότε του είπε περιπαιχτικά:
«Γιατί δεν παίρνεις έναν αναπτήρα που να σου ταιριάζει;». Ο άνδρας σάστισε και
του απάντησε «θα ανάψει», όµως, τα λόγια αυτά θα στριφογύριζαν όλο το βράδυ στο
µυαλό του Μπλέισντελ.
Είχε µόλις βρει τι χρειαζόταν η αγορά: έναν
καλό αναπτήρα διαρκείας. Αφού λοιπόν αγόρασε τα δικαιώµατα από έναν Αυστριακό
κατασκευαστή αναπτήρων με μετακινούμενο καπάκι. Η πρώτη προσπάθεια στέφθηκε με
αποτυχία καθώς οι πωλήσεις ήταν απογοητευτικές, αφού δεν άναβε πάντα,
αναγκάζοντας τον δημιουργό της να εγκαταλείψει το εγχείρημα και να στραφεί στην
κατασκευή ενός καλύτερου.
Εσπευσε λοιπόν να κατασκευάσει ένα µικρότερο
αναπτήρα για να χωράει άνετα στην παλάµη, ενώ δηµιούργησε έναν σύνδεσμα για να
συγκρατεί το ορθογώνιο καπάκι στη βάση του όταν αυτό άνοιγε, βοηθώντας έτσι τον
χρήστη να τον ανοίξει µε το ένα χέρι. Αφού έβαλε ένα προστατευτικό κάλυµµα γύρω
από το φυτίλι για να µην σβήνει από τον αέρα, τον ονόµασε Zippο, γοητευµένος
από µία άλλη σηµαντική εφεύρεση της εποχής, το Zipper (φερµουάρ).
Ο πρώτος Zippo κατασκευάστηκε στα τέλη του
1932 και σήµερα βρίσκεται στο µουσείο της εταιρείας, µαζί µε χειρόγραφο
σηµείωµα του ιδρυτή. Την επόµενη χρονιά, ο αναπτήρας µίκρυνε λίγο ακόµη και
τιµολογήθηκε στα 1,95 δολάρια. Ο δηµιουργός του άρχισε να τους µοιράζει σε
κοσµηµατοπωλεία και καπνοπωλεία, λέγοντας στους ιδιοκτήτες τους να τους
κρατήσουν αν δεν κατάφερναν να τους πουλήσουν.
Αυτό όµως που λειτούργησε ως τονωτική ένεση
στις πωλήσεις ήταν η εφ’ όρου ζωής εγγύηση που παρείχε, κάτι που δεν
προσφέρονταν από κανέναν µέχρι τότε. Όλοι οι αναπτήρες θα επιδιορθώνονταν χωρίς
καµία χρέωση και θα επιστρέφονταν στον κάτοχό τους µέσα σε 48 ώρες, µαζί µε ένα
σηµείωµα που έλεγε «σας ευχαριστούµε που µας δώσατε την ευκαιρία να
επιδιορθώσουµε τον αναπτήρα σας». Αρωγός ωστόσο στάθηκε και μία έξυπνη
διαφημιστική καμπάνια, στα τέλη του ’30, η Windy, το διάσημο κορίτσι της Zippo,
η οποία ανέδειξε την ανθεκτικότητα των Zippo κόντρα στον άνεμο.
Το 1934 ήρθε η πρώτη µεγάλη παραγγελία από
µια επιχείρηση που ζητούσε 500 αναπτήρες µε χαραγµένο το όνοµά της. Ο
Μπλέισντελ άδραξε την ευκαιρία και άρχισε να κατασκευάζει αναπτήρες µε
χαραγμένες εικόνες, όπως αεροπλάνα, αθλητικές οµάδες, κόµικς, πανεπιστήµια,
στρατιωτικά εµβλήµατα κ.ά. Μάλιστα, το 1954 παράχθηκαν αναπτήρες µε το σήµα της
Marlboro και εµφανίστηκαν στη γνωστή διαφήµιση µε τον καουµπόη.
Τίποτα δεν προέβαλλε τους αναπτήρες Zippo
τόσο πολύ όσο τα γεγονότα του Β Παγκοσμίου Πολέμου. Όλοι οι έτοιμοι έως τότε
αναπτήρες Zippo διατέθηκαν αποκλειστικά σε στρατιωτικά καταστήματα και
φυλάσσονταν σαν λάφυρα από τους στρατιώτες ανά τον κόσμο. Όχι μόνο τους χάραζαν
και τους έπαιρναν μαζί τους στην μάχη, αλλά τους πρόσεχαν σαν να ήταν γράμματα
από το σπίτι τους. Λόγω του πολέμου, υπήρχε έλλειψη σε μπρούτζο και γι’ αυτό οι
αναπτήρες φτιάχνονταν από ατσάλι.
Το 1947 κατασκευάστηκε ένα αυτοκίνητο που
είχε προσαρμοσμένο έναν τεράστιο Zippo, το οποίο ήταν εντυπωσιακό στην όψη και
σε λίγα χρόνια είχε γυρίσει όλη την Αµερική, παρευρισκόµενο σε παρελάσεις,
πανηγύρια, εκθέσεις κ.λπ. Το Zippo-car
ήταν
ιδέα του ίδιου του Μπλέισντελ, ο οποίος το εμπνεύστηκε ενθυμούμενος τα
αυτοκίνητα των ηρώων της παιδικής ηλικίας. Δυστυχώς, το αυτοκίνητο αυτό
εξαφανίστηκε µυστηριωδώς στη δεκαετία του ’60, όταν αποσύρθηκε για συντήρηση. Άλλο
ένα επικοινωνιακό τέχνασμα ήταν και η συμμετοχή του θρυλικού αναπτήρα στον
κινηματογράφο. Υπολογίζεται ότι ο Zippo όλα αυτά τα χρόνια
έχει πρωταγωνιστήσει σε τουλάχιστον 1500 ταινίες, τηλεοπτικές σειρές και
παραστάσεις.
Ο Τζορτζ Μπλέισντελ πέθανε το 1978, όµως οι
απόγονοί του συνεχίζουν να διοικούν την επιχείρησή του έως και σήµερα. Ο Zippo,
που εξακολουθεί να παράγεται µε µικρές µόνο διαφορές από τον αρχικό αναπτήρα,
έχει αποκτήσει φανατικούς οπαδούς σε 70 περίπου χώρες, ενώ οι πωλήσεις του
έχουν ξεπεράσει τα 500 εκατοµµύρια τεµάχια, αρκετά για να καλύψουν 200 γήπεδα
ποδοσφαίρου.
Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, η μείωση του
αριθμού των καπνιστών επηρέασε δυσμενώς τα οικονομικά αποτελέσματα της
κατασκευάστριας εταιρείας του Zippo, που είδε τις
πωλήσεις της να πέφτουν στα 12 εκατ. τεμάχια ετησίως από 18 εκατ. στα μέσα της
δεκαετίας του ’90, παρακινώντας την έτσι να στραφεί για πρώτη φορά στην
παραγωγή και άλλων προϊόντων που θα φέρουν την επωνυμία Zippo,
όπως ρολόγια, ρούχα και αρώματα.
