Στις 24 Νοεμβρίου, για δεύτερη φορά
στη χώρα μας, θα πραγματοποιηθεί η μεγάλη γιορτή του εμπορίου (και της υπερκατανάλωσης;),
η Μαύρη Παρασκευή (Black
Friday). Ηδη, δύο
εβδομάδες πιο πριν, αλυσίδες όπως τα Public, η Media Markt και το Πλαίσιο διαφημίζουν ηλεκτρονικά
τη μεγάλη γιορτή (εντός των επομένων ημερών θα «τρέξουν» και τηλεοπτικές
καμπάνιες).
Την ημέρα αυτή, που τυγχάνει να είναι
πάντα η τελευταία Παρασκευή του Νοεμβρίου (η επόμενη μέρα των Ευχαριστιών), επιχειρήσεις
και καταστήματα διαθέσουν αρκετά από τα προϊόντα τους σε ελκυστικές τιμές (στην
Αμερική και εν γένει στο εξωτερικό, οι προσφορές αυτές μπορεί να αγγίξουν και
το 80%).
Αυτό λοιπόν που αρκετοί χαρακτηρίζουν
υπερβολή και «αμερικανιά», με τις εικόνες από ατελείωτες ουρές, την
κοσμοπλημμύρα μέσα στα καταστήματα, αλλά και τα επεισόδια ανάμεσα σε
καταναλωτές, που συχνά έχουν κοστίσει και σε ανθρώπινες ζωές, ήρθε πριν ένα
χρόνο και στη χώρα μας.
Πέρυσι τα αποτελέσματα ήταν αρκετά
ενθαρρυντικά για τους εμπόρους, ιδιαίτερα για αυτούς που βρίσκονταν σε
κεντρικές αγορές, ενώ η εικόνα ήταν ανάμικτη ανά την Ελλάδα. Οι καταναλωτές,
ωστόσο, οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί και να κάνουν από πριν έρευνα
αγοράς, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις εικονικών προσφορών (η τιμή
αυξάνεται την εν λόγω ημέρα και διαφημίζονται –δήθεν- μεγάλες προσφορές). Σύμφωνα
με το νόμο, σε περίπτωση ανακριβών ή παραπλανητικών προσφορών το πρόστιμο
φθάνει το 1% του ετησίου τζίρου της επιχείρησης.
Η προέλευση του όρου
Ο όρος Black Friday εικάζεται ότι έλκει
την καταγωγή του από τη δεκαετία του ‘60 και σηματοδοτεί την έναρξη της
Χριστουγεννιάτικης περιόδου αγορών στην Αμερική. Τότε, τα λογιστικά φύλλα και
οι αποδείξεις είχαν δύο χρώματα μελανιού για να καταγράφουν τα στοιχεία –
κόκκινο για τις ημέρες με αρνητικό ισολογισμό πωλήσεων και μαύρο για αυτές με θετικό απολογισμό.
Ωστόσο, η αλήθεια είναι κατά τι διαφορετική,
πιο σκοτεινή, πιο «μαύρη». Ο όρος Black Friday χρησιμοποιήθηκε, τη δεκαετία του
’50 ή ‘60, από την αστυνομία στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, προκειμένου να περιγραφεί
το χάος που επικρατούσε στους δρόμους και στα καταστήματα από καταναλωτές αλλά
και τουρίστες που συνέρρεαν για να παρακολουθήσουν τον καθιερωμένο αγώνα
ράγκμπι. Την ημέρα εκείνη, μάλιστα, καταγράφονταν και αμέτρητες κλοπές,
επιβαρύνοντας περαιτέρω το έργο της αστυνομίας, που δούλευε υπερωρίες για να
διαχειριστεί την όλη κατάσταση.
Αρκετά χρόνια αργότερα, προς τα τέλη της
δεκαετίας του ’80, οι έμποροι –σε μια προσπάθεια να τονώσουν τις πωλήσεις τους
και να εγκαινιάσουν την εορταστική περίοδο- επανευφήραν τον ξεχασμένο όρο,
επινοώντας ωστόσο την ιστορία με το «κόκκινο και μαύρο», προκειμένου να
αποτινάξουν από πάνω της τo αρνητικό φορτίο που κουβαλούσε.
