«Ηλιοβασίλεμα στη Σαντορίνη. Καθώς
πέφτει το σούρουπο, αρχίζει η φασαρία».
Με μια χαρακτηριστική εικόνα από το νησί
ξεκινάει το δημοσίευμα του Guardian για τη Σαντορίνη, που όμως στη συνέχεια κρούει
τον κώδωνα του κινδύνου:
«Σαν να πρόκειται για χορογραφία ενός
καλοδουλεμένου τελετουργικού, ορδές τουριστών κατεβαίνουν στην Οία, τον
εκπληκτικό οικισμό που βρίσκεται σκαρφαλωμένος στο βόρειο άκρο του νησιού.
Περπατώντας από το κεντρικό σοκάκι του χωριού με τα καταστήματα που πωλούν
πολυτελή ενδύματα Ελλήνων σχεδιαστών και παπούτσια Jimmy Choo, προσπαθούν να
φθάσουν στο στόχο τους: Να εξασφαλίσουν την καλύτερη θέση για να δουν το
φημισμένο ηλιοβασίλεμα.
Το ηλιοβασίλεμα είναι συνδεδεμένο με το
μύθο της Σαντορίνης, του πιο δημοφιλή προορισμού της Ευρώπης. Για τα εστιατόρια
και τα μπαρ που βρίσκονται στο χείλος του βράχου, η επιτυχία τους βρίσκεται στο
ότι οι πελάτες τους είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν ακριβά για το φαγητό και
τα κοκτέιλ τους με φόντο το θρυλικό ηλιοβασίλεμα.
Μια βίλα κρεμασμένη στο βράχο με θέα την
ηφαιστειακή καλντέρα μπορεί να κοστίσει 5.000 ευρώ τη βραδιά.
Και καθώς όλο και περισσότεροι θέλουν να
έχουν φόντο το θεαματικό σκηνικό της Σαντορίνης για το γάμο τους, την πρόταση
γάμου στην καλή τους ή την ανανέωση των όρκων τους, η ζήτηση θα αυξάνεται.
Είναι ένας διαφορετικός κόσμος σε σχέση με αυτόν που υπάρχει στη νότια πλευρά
του νησιού, με τα μαγαζιά που πωλούν ό,τι πάρεις αντί 1 ευρώ.
Φέτος, δύο εκατ. τουρίστες ότι θα
επισκεφθούν τη Σαντορίνη. Σχεδόν κανένα άλλο μέρος της Ελλάδας, με εξαίρεση την
«παιδική χαρά» της Μυκόνου, δεν έχει τέτοια επιτυχία. Σε μια χώρα ταπεινωμένη
από την κρίση, όπου το 23% των πολιτών της είναι άνεργοι και συχνά αδυνατούν να
πληρώσουν τους βασικούς λογαριασμούς τους, ο τουρισμός στη Σαντορίνη είναι ένα
επίτευγμα που άλλες γωνιές της χώρας μπορούν μόνο να ονειρεύονται.
Οι μισοί από τους επισκέπτες της Σαντορίνης
καταφθάνουν με πτήσεις τσάρτερ και πτήσεις απευθείας από τις ευρωπαϊκές
πρωτεύουσες. Περισσότεροι από 850.000 θα φθάσουν στο ελληνικό νησί με
κρουαζιερόπλοια.
Για πρώτη φορά φέτος, 141 ξενοδοχεία θα
παραμείνουν ανοιχτά και τον χειμώνα (από μόλις 35 το 2013), παρατείνοντας την
τουριστική σεζόν και διασφαλίζοντας ότι οι ντόπιοι θα επωφεληθούν από τα
συνεχώς αυξανόμενα κέρδη. Η εικόνα απέχει από εκείνη του 1950, όταν μετά από
έναν καταστροφικό σεισμό οι κάτοικοι του νησιού μετανάστευσαν. Ουσιαστικά,
τότε, η εμπορική ελίτ του νησιού μετακόμισε στην Αθήνα. Το ηλεκτρικό έφθασε στο
νησί μόλις το 1974.
Αλλά, όπως και στην περίπτωση της
Βενετίας αλλά και πολλών ισπανικών πόλεων, η επιτυχία έχει και το τίμημά της.
Οπως και η κρίση χρέους έτσι και η τουριστική έκρηξη έχει ενισχύσει τις
κοινωνικοοικονομικές εντάσεις και δημιούργησε ένα ανυπόφορο βάρος στις ήδη
επιβαρυμένες υποδομές του νησιού. Το νησί έχει αρχίσει και φθάνει στα όριά του.
Οι ντόπιοι είναι αναστατωμένοι.
Όπως δηλώνει ο δήμαρχος του νησιού:
"Οι μόνιμοι κάτοικοι είναι πάνω από 25.000. Εχουμε περίπου 150 γεννήσεις
τον χρόνο, ίσως το υψηλότερο ποσοστό στην Ελλάδα. Δεν έχουμε αρκετές παιδικές
χαρές ή την αντίστοιχη υποδομή για να εξυπηρετήσουμε και να διατηρήσουμε την
ταχεία ανάπτυξη".
Ο ίδιος δεν κρύβει τις ανησυχίες του. Η
Σαντορίνη μεταμορφώνεται μπροστά στα μάτια του. Η περιβαλλοντική καταστροφή
είναι προ των πυλών. "Το 11% του νησιού έχει τσιμεντωθεί", λέει
αναφερόμενος σε πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου Αιγαίου. Υπάρχουν περισσότερα
από 1.000 κρεβάτια ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο -περισσότερα από ό,τι σε τουριστικά
νησιά όπως η Κως και η Ρόδος- και σε μια έκταση 76 τετραγωνικών χιλιομέτρων
υπάρχουν περισσότερα από 700 εστιατόρια, καφετέριες, μπαρ και φούρνοι, τα
περισσότερα εκ των οποίων στα Φηρά.
"Εχουμε φθάσει στο σημείο κορεσμού.
Η πίεση είναι πολύ μεγάλη", λέει αναστενάζοντας. "Στη Σαντορίνη
υπάρχουν πλέον τα προβλήματα μιας μεγαλούπολης. Η κατανάλωση νερού αυξήθηκε κατά
46%. Χρειαζόμαστε απελπισμένα να αυξήσουμε τον εφοδιασμό νερού, αλλά αυτό
απαιτεί μελέτες, οι οποίες με τη σειρά τους απαιτούν τεχνικούς, κάτι το οποίο
δεν μπορούμε να αντέξουμε", συμπληρώνει.
Σε μια πρωτοφανή κίνηση, ο δήμαρχος
έβαλε όριο στον αριθμό των επιβατών κρουαζιερόπλοιων που αποβιβάζονται
καθημερινά στο νησί: 8.000 άτομα ημερησίως. Πέρυσι, 636 κρουαζιερόπλοια έδεσαν
στον πιο δημοφιλή προορισμό κρουαζιέρας στη χώρα. Υπήρξαν ημέρες κατά τις οποίες
οι επιβάτες έφτασαν τους 18.000.
Για τους κατοίκους, ιδιαίτερα τους παλιότερους, η σημερινή εικόνα της Σαντορίνης, με τα μποτιλιαρίσματά της και την άναρχη τσιμεντοποίηση, δεν έχει καμία σχέση με την εικόνα
της Σαντορίνης του '70.
Τους ανησυχεί επίσης το
ολοένα αυξανόμενο χάσμα ανάμεσα στους έχοντες και στους μη έχοντες. Οι δημόσιοι
υπάλληλοι που αποσπώνται στο νησί για να εργαστούν στα σχολεία και στο
νοσοκομείο δύσκολα μπορούν να αντέξουν τα υψηλά ενοίκια και τις συνεχώς
αυξανόμενες τιμές σε όλα τα είδη. "Έχουμε καθηγητές που εργάζονται στα
σχολεία το πρωί και ως σερβιτόροι το βράδυ", λέει.
Η δημοτική Αρχή παρέχει οικονομική
στήριξη στους απόρους. "Υπάρχουν άνθρωποι που δεν εργάζονται στον τουρισμό
και έχουν λίγα χρήματα", λέει η Πόπη Δρόσου έξω από την πόρτα μαγαζιού που
πουλά πράγματα αντί 1 ευρώ. "Ξέρω οικογένειες με τρία παιδιά που αγωνίζονται
να τα βγάλουν πέρα με 600 ευρώ τον μήνα".
Η Μαρία Βάλαρη, υπάλληλος σε σούπερ
μάρκετ, επιμένει ότι χωρίς τη βοήθεια της εκκλησίας και της τοπικής κοινότητας
κάποιοι δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν. "Υπάρχουν περιπτώσεις ηλικιωμένων
που δεν έχουν καμία σύνταξη, κανένα εισόδημα", λέει. "Εχουν πληγεί
από την κρίση, πλήττονται από τις περικοπές, τους φόρους. Ολοι προσπαθούμε να
τους βοηθήσουμε".
"Η φήμη του νησιού είναι αιτία για
χαρά, αλλά με τρομάζει κιόλας", παραδέχεται ο Μανώλης Καραμολέγκος, επικεφαλής
της Ένωσης Ξενοδόχων της Σαντορίνης. "Ανησυχώ για το αύριο, για το πού θα
οδηγήσει όλο αυτό. Ο τουρισμός αποτελεί κίνδυνο για την κοινωνική συνοχή. Παντού οι άνθρωποι χτίζουν ή
νοικιάζουν τα σπίτια τους".
Η Σαντορίνη πια έχει φθάσει στο σημείο μηδέν.
Πρέπει επιτέλους να κοιτάξει με υπευθυνότητα το αύριο, το πού θέλει να είναι σε
10 χρόνια. Αυτό που απέφευγε χρόνια να κάνει, πρέπει να γίνει τώρα. Αν δεν
γίνει, αν δεν μπουν όρια και στόχοι, το νησί κινδυνεύει σε μερικά χρόνια να
χάσει ότι παραδοσιακό στοιχείο του έχει απομείνει και να περάσει οριστικά στην
ακροτελεύτια φάση ενός προορισμού, αυτή της παρακμής, Τότε νομοτελειακά και οι
ίδιοι οι τουρίστες, που σήμερα περιδιαβαίνουν στα σοκάκια της, θα της γυρίσουν
την πλάτη…
Πηγή: προσαρμογή σε άρθρο του www.iefimerida.gr
