Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα όπου βιώνουμε έντονα τις
συνέπειες της οικονομικής κρίσης, άρχισε να ξεπροβάλλει δειλά δειλά μια
ιδιαίτερη δράση αλληλεγγύης. Η δράση «ένας καφές σε περιμένει» ξεκίνησε από την
πρωτοβουλία του περιοδικού δρόμου «Σχεδία», που είχε ως στόχο να μπορούν όλοι να
απολαύσουν έναν καφέ, ακόμη και εκείνοι που αδυνατούν να πληρώσουν.
Το όλο αυτό εγχείρημα δεν είναι καινούργιο, αλλά έχει ως
πηγή έμπνευσης ένα ξεχασμένο κίνημα, γνωστό ως «caffé sospeso», δηλαδή «καφές που περιμένει», το οποίο πρωτοεμφανίστηκε
στα «φτωχικά» εργατικά καφενεία της Νάπολης, στη Νότια Ιταλία, πριν από περίπου
έναν αιώνα. Μεταπολεμικά το κίνημα αυτό ατόνησε μέχρι που εξαφανίστηκε. Πριν
από μια δεκαετία όμως, επανεμφανίστηκε ακόμα πιο δυνατό και άρχισε να
εξαπλώνεται και σε άλλες χώρες, από την Ιταλία μέχρι τη Ρωσία και την
Αυστραλία, φτάνοντας τις 17 και με 112 πόλεις συνολικά να συμμετέχουν.
Η λογική του κινήματος και της σύγχρονης σε εμάς δράσης
είναι πολύ απλή. Πηγαίνοντας σε ένα καφενείο, ή καφέ-μπαρ, παραγγέλνοντας τον
δικό σου καφέ, μπορείς να προπληρώσεις παράλληλα και έναν ακόμη. Έτσι δίνεται η
δυνατότητα σε έναν συμπολίτη μας, οποιαδήποτε ώρα εκείνος το επιθυμεί να μπορεί
και αυτός να απολαύσει όχι μόνο τη ζεστή (ή δροσερή) συντροφιά ενός καφέ, αλλά
και να έρθει σε επαφή με άλλο κόσμο, να μιλήσει, να ακουστεί, να αισθανθεί
θαλπωρή και να νιώσει (έστω και στο ελάχιστο), ότι δεν είναι μόνος του, αλλά ότι
υπάρχουν κάποιοι που μπορεί να είναι εκεί γι’ αυτόν σε αυτή τη δύσκολη εποχή.
Τα συνεργαζόμενα καφενεία και οι καφετέριες που έχουν
ενστερνιστεί την ιδέα αυτή, βρίσκονται πλέον σε όλες τις μεγάλες πόλεις της
Ελλάδας και φέρουν σε εμφανές σημείο το ειδικό λογότυπο που έχει φτιάξει το
περιοδικό «Σχεδία» για το σκοπό αυτό.
Επίσης, από την πλευρά τους τα καταστήματα προσφέρουν το
δεύτερο προπληρωμένο καφέ, δηλαδή τον «καφέ σε αναμονή» με έκπτωση 35%, όση
είναι και η έκπτωση περίπου για τους καφέδες που αγοράζονται και καταναλώνονται
συνήθως εκτός καταστήματος. Οπότε, όπως αναγράφεται και στην ιστοσελίδα του
περιοδικού Σχεδία «αν κάποιος θέλει να βάλει ένα καφέ να περιμένει…θα τον
πληρώσει 35% φθηνότερα σε σχέση με την αρχική του τιμή που αναγράφεται στον τιμοκατάλογο».
Για τον κάθε προπληρωμένο «καφέ που περιμένει», ο καταστηματάρχης θα πρέπει να
κόβει την αντίστοιχη απόδειξη και να την τοποθετεί σε εμφανές σημείο (πίνακα
κ.λπ.) και να σημειώνει τους διαθέσιμους καφέδες. Με αυτό τον τρόπο, θα
γνωρίζουν όλοι τη συναλλαγή και, βεβαίως, ότι υπάρχει διαθέσιμος ένας «καφές σε
αναμονή».
Φυσικά σε αρκετές περιπτώσεις το όλο αυτό εγχείρημα φτάνει
να έχει αμφίδρομη συμβολή, καθώς τονώνεται και η ίδια η αγορά του καφέ, με πολλές
μικρές τοπικές επιχειρήσεις-καφενεδάκια της γειτονιάς, να καταφέρνουν με αυτό
τον τρόπο να ενισχύονται και να διατηρούν το συνοικιακό και παρεΐστικο
χαρακτήρα τους.
Παράλληλα με όλα αυτά, το τελευταίο διάστημα μια ομάδα
φοιτητών με κύριο εμπνευστή τον Δημήτρη Πανέλη και τον καθηγητή τους Νίκο
Τουλιάτο, δημιούργησαν και ανέβασαν στο διαδίκτυο ένα video για να
προωθήσουν ακόμη περαιτέρω την ιδέα. Έτσι σε συνδυασμό με τη χρήση των Social Media και του «word of mouth», η ιδέα
αυτή έχει αρχίσει όχι μόνο να εδραιώνεται σε όλη την Ελλάδα, αλλά και να
εξαπλώνεται και σε άλλου είδους επιχειρήσεις, όπως εστιατόρια, ταχυφαγεία,
φούρνους, ζαχαροπλαστεία, κρεοπωλεία ακόμη και σε κομμωτήρια – συνολικά
περισσότερες από 200 επιχειρήσεις έχουν ανταποκριθεί σε αυτό το κάλεσμα
αλληλεγγύης. Ενώ, στόχος όπως αναφέρεται είναι να προστεθούν ακόμη και
φαρμακεία που να μπορούν να παρέχουν τα απαραίτητα φάρμακα σε όσους αδυνατούν
να τα αγοράσουν. Αρχίζει να δημιουργείται έτσι μια «αλυσίδα καταστημάτων
αλληλεγγύης» η οποία θα μπορεί να καλύπτει ορισμένα από τα κενά που έχει
δημιουργήσει η οικονομική κρίση.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μαζί με την κοινωνία θα πρέπει
να βαδίζει και να εξελίσσεται και η ίδια η αγορά. Αυτά τα δυο είναι αλληλένδετα
μεταξύ τους, γι’ αυτό και η εταιρική φιλοσοφία πρέπει να προσανατολίζεται
ολοένα και περισσότερο στο κοινωνικό μάρκετινγκ (Social Marketing), που έχει
ως κεντρικό άξονα τον άνθρωπο-πελάτη και την κοινωνία ως σύνολο. Μια επιχείρηση
δεν μπορεί να είναι αποκομμένη από την κοινωνία, αλλά αντιθέτως πρέπει να «ζει»
και να αναπτύσσεται σε αρμονία με την κοινωνία. Θα πρέπει να συμμετέχει πάντοτε
(στο μέτρο του δυνατού), σε κοινές κοινωνικές δράσεις και να συνεισφέρει μέρος
από τις πωλήσεις της σε ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Μόνο έτσι μπορούμε να
ελπίζουμε σε ένα μέλλον που να είναι βιώσιμο για όλους. «Γιατί όταν δεν μπορεί
να χαμογελάει ο διπλανός σου, μέχρι πότε θα μπορείς να χαμογελάς μόνος σου εσύ;»
Πηγή: εργασία του Παναγιώτη Μαλούχου
