Στη χώρα μας, το πρώτο
αυτοκινούμενο όχημα, ένα Peugeot, έφθασε το 1896. Ιδιοκτήτης του ήταν ένας
πλούσιος Αθηναίος, ο Νικόλας Κοντογιαννάκης, ο οποίος συνήθιζε να το οδηγεί
κατά μήκος της Πανεπιστημίου, με αρκετές όμως διακοπές, που προκαλούσαν το
γέλιο των περαστικών. Ένα χρόνο αργότερα, έφθασε ένα επιβατικό 14 θέσεων, που
δημιουργούσε εκκωφαντικό θόρυβο. Όμως οι αμαξάδες δεν είδαν με καλό μάτι τη νέα
άφιξη και έσπευσαν να το εξουδετερώσουν…
Το 1900 εμφανίστηκε στους δρόμους
ένα ηλεκτροκίνητο, επταθέσιο όχημα, το οποίο κάλυπτε τη διαδρομή
Φάληρο-Κηφισιά. Εικάζεται ότι στον γυρισμό επιστρατεύονταν άλογα, επειδή
τελείωναν οι μπαταρίες του. Την ίδια χρονιά, ο διάδοχος Κωνσταντίνος φέρνει ένα
τετραθέσιο από τη Γερμανία, το οποίο όμως δεν παρέλαβε ποτέ αφού τουμπάρησε στο
Τατόι. Το 1902, εμφανίζεται και το πρώτο ταξί, το οποίο χρεώνει οκτώ δραχμές
από το Σύνταγμα μέχρι το Φάληρο και 15 μέχρι την Κηφισιά.
Το 1905 ξεκινάει η ασφαλτόστρωση
των κεντρικών αθηναϊκών δρόμων, γεγονός που συγκεντρώνει το θαυμασμό και την
περιέργεια των Αθηναίων. Δύο χρόνια μετά, καταγράφεται το πρώτο θανατηφόρο
ατύχημα, όταν ο πρίγκιπας Ανδρέας κάνει «κόντρα» στη Λ. Συγγρού και λίγο κάτω από την Πύλη του Αδριανού το
δεύτερο αυτοκίνητο χτύπησε μία νεαρή. Λίγες μέρες αργότερα, ένας οδηγός
συλλαμβάνεται στη Λ. Συγγρού να τρέχει με την "ασύλληπτη" ταχύτητα των 60
χλμ./ώρα (με όριο τα 10).
Το 1907 εμφανίζεται ο πρώτος
επίσημος εισαγωγέας με τρία επιβατικά και δύο φορτηγά, ενώ το 1919 θα ανοίξει
στο Μεταξουργείο η πρώτη αντιπροσωπεία, που εισάγει Buick και Oldsmobile. Την ίδια χρονιά θα εισαχθεί
το πρώτο αυτοκίνητο Ford,
από τον Γιάννη Κοντέλλη, ο οποίος αργότερα ανέλαβε και την αντιπροσωπεία της
εταιρείας.
Στα χρόνια του μεσοπολέμου στην
Ελλάδα οι δρόμοι αρχίζουν σιγά σιγά και γεμίζουν, ενώ την εμφάνισή τους θα
κάνουν και οι πρώτοι τροχονόμοι, στα Χαυτεία, κρατώντας μια μεγάλη πινακίδα με
τις ενδείξεις «Δεξιά» και «Αριστερά». Συνολικά, με την έναρξη των πρώτων
εχθροπραξιών 17.500 αυτοκίνητα κυκλοφορούσαν στη χώρα μας, από τα οποία όμως, μόνο το 20% θα «επιβιώσει» του πολέμου.
Στην μεταπολεμική Ελλάδα οι
«κούρσες» (όπως αποκαλούσαν τότε τα αυτοκίνητα) εξακολουθούν να αποτελούν
σύμβολο κοινωνικής ευμάρειας, αντικείμενο λατρείας και θέμα συζητήσεων. Όπως
αποτυπώνονταν εύγλωττα και στις ταινίες της εποχής, τα παιδάκια έτρεχαν πίσω
από την κούρσα κάποιου επισκέπτη, ενώ και οι δρόμοι των πόλεων αρχίζουν να
ασφυκτιούν, εγείροντας συζητήσεις για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού
προβλήματος. Ήδη όμως από τα μέσα της δεκαετίας του 1960, όταν η οικονομική επιφάνεια
του μέσου Έλληνα βελτιώθηκε, το αυτοκίνητο εξελίσσεται σε «είδος πρώτης
ανάγκης». Xαρακτηριστικά,
από τα 39.000 αυτοκίνητα του 1961, φθάσαμε στις 170.000 το 1971, στις 492.000
το 1981, στις 943.000 το 1991, για να υπερβούμε τα 2,3 εκατ. αυτοκίνητα το
2005.
Διαβάζοντας ωστόσο κάποιος την
ιστορία του αυτοκινήτου, εύλογα αναρωτιέται το αυτονόητο, για ποιο λόγο δηλαδή
δεν αναπτύχθηκε η εθνική μας αυτοκινητοβιομηχανία. Η αλήθεια είναι ότι οι δύο
Παγκόσμιοι Πόλεμοι, το Κραχ και ο Εμφύλιος έφεραν τη χώρα μας σε δεινή
οικονομική κατάσταση – είναι χαρακτηριστικό ότι το 1960 πωλήθηκαν στη χώρα μας
μόλις 810 αυτοκίνητα. Παρ’ όλα αυτά, υπήρχαν κάποιοι, μετά τα μέσα του 20ού
αιώνα, που πίστεψαν στην κατασκευή ελληνικού αυτοκινήτου ή τουλάχιστον ενός
αυτοκινήτου που κάποια μέρη του θα ήταν ελληνικά. Δυστυχώς γι’ αυτούς και για
τη χώρα μας, οι μεμονωμένες προσπάθειές τους δεν τελεσφόρησαν, ενώ και το ίδιο
το κράτος επέδειξε όλα τα χρόνια εκείνα μια πρωτοφανή αδιαφορία, αποφεύγοντας
να προσφέρει την παραμικρή χείρα βοηθείας. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο
πρόεδρος της Nissan
ήρθε στη χώρα μας για να συζητήσει την επέκταση του εργοστασίου του Βόλου, οι τότε
κυβερνητικοί παράγοντες τον είδαν αφ’ υψηλού, ενώ εικάζεται ότι απαίτησαν να
έχουν το 51% της επένδυσης. Το εργοστάσιο τελικά κατέληξε στη Μεγάλη Βρετανία,
όπου τους παραχωρήθηκε «γη και ύδωρ».
Για την ιστορία, το πρώτο
ελληνικό αυτοκίνητο κυκλοφόρησε περίπου το 1916, όταν ο έμπειρος αμαξοποιός
Νίκος Θεολόγου κατασκεύασε ένα ελαφρύ επιβατικό όχημα με κινητήρα μοτοσικλέτας.
Έπρεπε να περάσει μισός περίπου αιώνας για να παραχθούν ορισμένα, τρίκυκλα
κυρίως, αυτοκίνητα, συνήθως κατόπιν συμφωνίας με ξένες αυτοκινητοβιομηχανίες,
με πιο γνωστό το Attica200
(το πιο επιτυχημένο ελληνικό αυτοκίνητο), το Α200 (ένα μικρό τρίκυκλο, που
έφθασε να εξάγεται μέχρι την Αφρική) και το Pony (πούλησε πάνω από 25.000 κομμάτια, ενώ πραγματοποίησε
εξαγωγές σε 14 χώρες). Κορυφαία, πάντως, στιγμή της ελληνικής
αυτοκινητοβιομηχανίας θεωρείται η ίδρυση της ΤΕΟΚΑΡ, το 1976, που παρήγαγε τα Datsun (μετέπειτα Nissan) και η οποία
κατασκεύασε 100.000 αυτοκίνητα μέχρι το 1990, οπότε αποχώρησε. Ως αποτέλεσμα,
σήμερα, με τις ευλογίες του κράτους, η ελληνική βιομηχανία αυτοκινήτου
θεωρείται «κλινικά νεκρή». Το όνειρο είχε, δυστυχώς, ημερομηνία λήξης.
Πηγή: Ιστορίες Τεσσάρων Τροχών (Εκδ.
Σταμούλης)
