Εγινε εκατομμυριούχος από τα σκουπίδια

Ο γεννημένος το 1981 στην Ουγγαρία Τομ Ζάκι,  μεγάλωσε στην Ολλανδία, για να καταλήξει το 1991 στον Καναδά. Εκεί, κάθε Παρασκευή έβγαινε βόλτα στους δρόμους του Μόντρεαλ μαζί με τον πατέρα του, συλλέγοντας παλιές τηλεοράσεις από τα σκουπίδια.

Τότε ήταν που γεννήθηκε μέσα του το μικρόβιο της ανακύκλωσης. Το 2001, ο 20χρονος Τομ εγκατέλειψε τις σπουδές του και σύστησε την TerraCycle, εταιρεία ανακύκλωσης πάσης φύσεως υλικών, μετατρέποντάς τα σε λίπασμα και βιομηχανικό πλαστικό, τα οποία στη συνέχεια διαθέτει στο εμπόριο.

Αρχικά, η εταιρία του

διαθέτει στην αγορά περιττώματα σκουληκιών ως λίπασμα, προσελκύοντας το ενδιαφέρον κολοσσών στις λιανικές πωλήσεις, όπως την Home Depot και την Wal-Mart.

Επιλέγει ως έδρα το Νιου Τζέρσι, όπου υλοποιεί δεκάδες προγράμματα συλλογής και ανακύκλωσης κάθε λογής προϊόντων, από παπούτσια και σαγιονάρες μέχρι οδοντόβουρτσες και ηλεκτρονικούς υπολογιστές, ακόμη και αποτσίγαρα, πακέτα καπνού, περιτυλίγματα, φίλτρα τσιγάρων και στάχτη. Ο καπνός κομποστοποιείται, η στάχτη χρησιμοποιείται σε λιπάσματα και τα αποτσίγαρα μετατρέπονται σε πλαστικά σφαιρίδια, τα οποία στη συνέχεια ανακυκλώνονται.

Η αποκομιδή των σκουπιδιών επιτυγχάνεται με μια στρατιά «συνεργατών» (από απλούς ιδιώτες μέχρι και σχολεία), με το κάθε σκουπίδι να αμείβεται δύο σεντς. Το σύνολο των εσόδων μπορεί να γίνει δωρεά σε κάποιο σκοπό ή ίδρυμα της επιλογής του ενδιαφερόμενου.

Σήμερα, περισσότεροι από 19.000.000 άνθρωποι συνεργάζονται με την Terracycle, βάζοντας και χρήματα στην τσέπη τους και από ένα “λιθαράκι” σε έναν καλό σκοπό. Το άμεσο πρακτικό αποτέλεσμα αυτής της συνεργασίας είναι να καταλήγουν περί τα 500.000 λιγότερα σκουπίδια στις χωματερές.

Την ίδια στιγμή συνάπτει συμφωνίες με εταιρείες-κολοσσούς, όπως η Johnson & Johnson και η Kraft, αναλαμβάνοντας την αποκομιδή και επεξεργασία των απορριμμάτων τους, τα οποία στη συνέχεια χρησιμοποιεί ως πρώτη ύλη για τα δικά της προϊόντα – η εταιρεία κατασκευάζει σήμερα 1500 διαφορετικά προϊόντα.

Ταγμένος στην πρακτική της ανακύκλωσης, ο Ζάκι ντύνεται πάντα με ένα απλό μπλουζάκι και το ίδιο σκισμένο τζιν, ενώ για λόγους ηθικής αρχής επιτρέπει στον εαυτό του να κερδίζει τον κατώτατο μισθό ενός απλού υπαλλήλου του αυστηρά πολλαπλασιασμένο μέχρι επί επτά φορές.

Η καινοτόμος φιλοσοφία της εταιρίας αποτυπώνεται ακόμη και στον εξωτερικό χώρο των κεντρικών γραφείων της, στη συνοικία Τρέτον. Οι τοίχοι λειτουργούν ελεύθερα ως καμβάς για τους 150 ντόπιους καλλιτέχνες graffiti, απαγορεύονται πάντως ρητά τα σύμβολα συμμοριών, η πορνογραφία και οι βωμολοχίες. Ενώ στην αυλή ο Τομ έφτιαξε από αυτό το καλοκαίρι έναν κήπο, προσκαλώντας όλους τους κατοίκους της γύρω περιοχής να μετέχουν στην καλλιέργειά του.

Εν τέλει η ενασχόληση με τα σκουπίδια αποδείχθηκε ιδιαίτερα επικερδής, καθώς από ετήσια έσοδα της τάξεως των 400.000 ευρώ το 2005, μια δεκαετία μετά η TerraCycle μετράει έσοδα πάνω από 16 εκατ. ευρώ, διαθέτει παραρτήματα σε άλλες 20 χώρες και απασχολεί συνολικά 115 υπαλλήλους. Ο ίδιος ο ιδρυτής, παραμένοντας πιστός στις αρχές του, έχει προσφέρει πάνω από πέντε εκατ. ευρώ σε φιλανθρωπίες.